Banken: 'Overheid aan zet voor beter verdienmodel'

Vijf banken zijn lid van de werkgroep agrarische zaken van de NVB: Rabobank, ABN Amro, ING en Triodos. Gezamenlijk stelden ze voor de landbouwcommissie van de Tweede Kamer een notitie op over inkomsten en verdienmodel van agrariërs.

Vorige week werd de studie openbaar gemaakt. Vooral de boodschap dat de financierbaarheid van boeren- en tuindersbedrijven steeds lastiger wordt, kreeg veel aandacht.

Rentabiliteit onder druk

In de notitie stellen de banken dat de rentabiliteit van agrarische ondernemingen onder druk staat en van jaar tot jaar sterk wisselt. Voor de nabije toekomst verwachten ze geen structureel hogere inkomens.

Het gevolg is dat de investeringen voor vernieuwing en verduurzaming in gevaar komen. De remedie is dat er meer aandacht komt voor toekomstbestendige duurzame verdienmodellen in de land- en tuinbouw waarbij overheid en politiek hun verantwoordelijkheid nemen.

Bedrijfsovername faciliteren

Naast duidelijkheid bieden over beleid en regelgeving op lange termijn en het stimuleren van een eerlijke verdeling in de keten kan de overheid op andere manieren actie ondernemen. Een voorbeeld is het beter faciliteren van bedrijfsovername.

De notitie stelt dat het afnemende aantal bedrijfsopvolgers de schaalvergroting aanjaagt en daarmee ook de financierbaarheid van de steeds groter wordende bedrijven. 'Schaalvergroting alleen lijkt niet de oplossing', aldus de banken.

Fiscale maatregelen

Ze pleiten voor fiscale maatregelen rond bedrijfsovername zoals het verlagen van de overdrachtsbelasting en voor ondersteunend beleid dat zorgt voor betere prijzen en lagere kosten. Op die manier zou de agrarische sector meer nieuwe ondernemers kunnen aantrekken.

Een andere aanbeveling is om als overheid bij het bevorderen van duurzaamheid meer gebruik te maken van prijsprikkels. Via belasting en/of btw kunnen boeren en tuinders worden gestimuleerd. De notitie noemt met name het stikstofdoel van de commissie-Remkes en de Europese Green Deal.

Stof voor debatten

De eerste reacties uit de Tweede Kamer zijn positief. CDA-landbouwwoordvoerder Jaco Geurts signaleert in de notitie verschillende aspecten die hij tijdens Kamerdebatten naar voren kan brengen. 'Zeker in het belangrijke debat eind dit jaar over de landbouwbegroting voor 2021, maar bijvoorbeeld ook bij debatten over landbouw en klimaat.'

De notitie maakt volgens Geurts duidelijk hoe zorgelijk de zwakke inkomenspositie is. 'Je kunt in de politiek wel van alles willen, maar hebben we eigenlijk wel door wat er op de bedrijven aan de hand is?'

Kwetsbaar

Ook PvdA-Kamerlid William Moorlag ziet in de notitie nog eens bevestigd dat een deel van de bedrijven wel heel kwetsbaar is. Hij pleit voor het sluiten van een breed landbouw-, natuur- en voedselakkoord naar analogie van het Klimaatakkoord.

'Iedereen zit te duwen op de boer en tuinder, maar wat we willen, zal nooit lukken als de rest van de keten niet beweegt. Er moet een langjarige aanpak komen gebaseerd op een aantal waarden. Daar hoort een eerlijke prijs voor voedsel en een fatsoenlijk inkomen voor de boer bij', stelt Moorlag.

Motie

Geurts wijst erop dat de Tweede Kamer ook nu al initiatieven neemt. 'Een motie van mij die het kabinet vraagt om samen met het landbouwbedrijfsleven onderzoek te doen naar de mogelijkheden van fiscaal reserveren voor bijvoorbeeld perioden van droogte of andere calamiteiten, is aangenomen. De resultaten moeten er in maart 2021 zijn, zodat ze bij de volgende kabinetsformatie op tafel kunnen komen.'