Niet de burger, maar de consument bepaalt

Tot zover de ambtelijke werkelijkheid. In de praktijk is het eigenlijk allemaal niet zo spannend. Er worden nauwelijks nieuwe vergunningen verstrekt, maar bedrijven zonder vergunning worden voorlopig gedoogd. In feite is er sprake van een standstill. Zo bekeken is het opmerkelijk dat de boerenprotesten nog steeds breedgedragen en massaal zijn.

Het gevecht om de stikstofruimte lijkt alleen maar een katalysator te zijn geweest van de weerstand. De echte pijn zit veel dieper. Na de Tweede Wereldoorlog was voedselzekerheid een speerpunt in het overheidsbeleid. Na enkele decennia sloeg dat door naar overschotten.

Er is de politiek veel aan gelegen de voedselprijzen laag te houden om onrust onder de bevolking te voorkomen. Doordat de voedselprijzen geen gelijke tred houden met de inflatie, is er een voortdurende prikkel om op te schalen en te intensiveren, zodat toch een inkomen gerealiseerd kan worden. Tot zover het landbouwbeleid in een notendop.

Tegenwoordig lijkt alles opeens anders te moeten gaan. Dieren worden gelijk gesteld aan mensen, er wordt zeggenschap geclaimd over andermans eigendom, van het Nederlandse cultuurlandschap deugt niets en internationale handel is een doodzonde. Dat is een mening. Het opmerkelijke is alleen dat de burger dit verhaal is vergeten zodra deze als consument in een supermarkt staat. Sperzieboontjes uit Senegal, koffie uit Brazilië en sinaasappelen uit Spanje zijn gemeengoed. De kiloknaller verkoopt stukken beter dan het streekproduct.

Het boerenprotest wordt steeds meer een uiting van weerstand tegen stapeling van regelgeving en tegen torenhoge maatschappelijke wensen. Onzekerheid en een gebrek aan toekomstperspectief zorgen dat mensen denken dat zij niets te verliezen hebben. Uiteindelijk zal de verandering niet bij de burger, maar bij de consument moeten beginnen. Niet subsidies of regelgeving, maar het bestedingspatroon van de consument bepaalt hoe de boer van de toekomst eruitziet.