LTO Akkerbouw: 'Nieuwe fosfaatindicatie is niet eerlijk'

Het huidige P-AL-getal voor grasland en het Pw-getal voor bouwland maken per 1 januari 2021 plaats voor een combinatie van een P-AL-getal en P-CaCl2-getal voor gras- en bouwland. De nieuwe gecombineerde fosfaatindicator pakt volgens Van Wenum niet voor alle gebieden neutraal uit.

'Op de kleigronden in het zuidwesten en in het noorden missen telers soms tot 20 à 30 procent gebruiksruimte.' De telers vrezen daardoor de bodem uit te putten en lagere opbrengsten.

Dit jaar blijven het P-AL-getal en het Pw-getal nog van toepassing voor het bepalen van de fosfaattoestand van de bodem. Volgend jaar wordt een gecombineerde indicator ingevoerd om de fosfaattoestand te bepalen. Dit vloeit voort uit het zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn (2018-2021). Hierin is in nieuwe bepaling van de fosfaattoestand van de bodem vanaf 2021 aangekondigd.

Gecombineerde indicator

Met ingang van 1 januari 2021 komt er een gecombineerde indicator (P-AL en P-PAE) voor zowel grasland als bouwland. Het P-AL-getal geeft een beeld van de totale hoeveelheid fosfaat in de bodem en P-PAE, gemeten als P-CaCl2, geeft een indicatie van de beschikbare hoeveelheid fosfaat. Beide normen passen beter bij de daadwerkelijke fosfaattoestand van de grond.

Eurofins Agro voert al jaren metingen uit op basis van P-AL en P-PAE. Het bedrijf heeft gegevens aangeleverd, zodat het ministerie van Landbouw kon werken aan nieuwe klassen met bemestingsnormen. Op de zware kleigronden pakt de nieuwe gecombineerde fosfaatindicator niet neutraal, maar vaak negatief uit.

Aandacht gevraagd bij ministerie

LTO heeft daar bij het ministerie aandacht voor gevraagd. Van Wenum: 'De afspraak was dat met de nieuwe aanpak de fosfaatgebruiksruimte minimaal gelijk zou blijven. Gemiddeld is dat misschien het geval, maar niet in de verschillende gebieden. Dat is op te lossen door de klassegrenzen aan te pakken, maar dat vindt het ministerie moeilijk.'

Vooral akkerbouwers maken zich zorgen over de gecombineerde aanpak, zo blijkt uit de reacties richting LTO. Ze zijn met de cijfers aan het rekenen geslagen en constateren dat met de nieuwe fosfaatindicator de plantbeschikbaarheid van fosfaat kan afnemen. Sommige telers op klei noemen de situatie 'zorgwekkend' en wijzen tegelijk op het feit dat door de nieuwe bemestingsnormen het mestoverschot kan toenemen.

Ook NAJK heeft gekeken naar de gevolgen. Daaruit blijkt dat als je 2021 vergelijkt met 2019, het varieert van -7 procent tot +20 procent.

Vastlegging fosfaat

Uit gegevens van Eurofins Agro komt naar voren dat op veel kleigronden de fosfaatbeschikbaarheid voor de planten laag is in combinatie met een iets hogere P-Al. Op verschillende soort gronden ziet het laboratorium de effecten van vastlegging van fosfaat door bodemprocessen terug.

Door ijzer in vooral Oost-Nederland en in Noord-Limburg, door organische stof in onder andere Drenthe, Friesland en de veenweidegebieden en binding door calcium op percelen met een pH hoger dan 7 vooral in Zeeland, de IJsselmeerpolders, Friesland en Groningen.

Plantbeschikbaarheid

Cijfers van Eurofins Agro tonen aan dat de P-Al vooral hoog is op bouwlanden in Noord-Brabant en Limburg, en laag in de drie noordelijke provincies. De plantbeschikbaarheid van fosfaat is hoog in Noord-Brabant en Limburg, maar in relatie met P-AL laag in Zeeland en de Kop van Noord-Holland.

'De impact van de nieuwe wetgeving op bedrijfs- of perceelsniveau is moeilijk in één vuistregel te beantwoorden', stelt Eurofins Agro.