Consument moet steentje bijdragen

Agractie riep de supermarkten vorige week op om de consumentenprijs van zuivel met 5 cent te verhogen. Voor een gemiddelde veehouder is dit al snel 50.000 euro per jaar. Dat geld kan vervolgens worden geïnvesteerd in duurzaamheid, zo is de gedachte.

Het CBL, de brancheorganisatie van de supermarkten, was er als de kippen bij om aan te geven dat de wetgeving dergelijke prijsafspraken niet goedkeurt. Ook wijst de organisatie erop dat de agrarische sector veel exporteert en waarom zou een Nederlandse supermarkt meer betalen dan een Duitse voor hetzelfde product?

Voorman Bart Kemp van Agractie wist ook wel dat prijsafspraken verboden zijn. En hij had niet verwacht dat de retailsector acuut 5 eurocent op de prijs zou drukken. Met een rendement dat schommelt tussen 2 tot 3 procent in een vechtmarkt, hebben supermarkten sowieso beperkte bewegingsruimte.

Signaal aan samenleving

Het ging Kemp ‘om het signaal dat duurzaamheid moet worden betaald’ en dat die rekening niet alleen bij de boer kan worden neergelegd. Zeker nu de prijzen ook niet best zijn. Het signaal van Agractie is dan ook gericht aan de samenleving in de breedste zin: de retail, de politiek en de consument.

Kemp is niet de eerste die zo’n signaal afgeeft. LTO Nederland startte bijvoorbeeld in 2018 de publiekscampagne ‘Wat krijgt de boer’, om bij de consument de scheve verhouding tussen de consumenten- en boerenprijs onder de aandacht te brengen. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) is inmiddels een prijsmonitor gestart die van zes agrarische producten per schakel laat zien wat de in- en verkoopprijs is.

De politiek is inmiddels doordrongen van het feit dat de vergroening niet alleen door de boer kan worden betaald. Het kabinet werkt aan initiatieven die een meerprijs voor duurzame producten van boeren mogelijk maakt. De ACM komt nu met een regeling waarbij bedrijven afspraken kunnen maken om gezamenlijk duurzaamheidsdoelen te behalen. Het moet ertoe leiden dat extra kosten die daarmee gepaard gaan, kunnen worden doorberekend in de kostprijs.

Omslag naar consumentenprijs

Van die kostprijs moet de omslag worden gemaakt naar de consumentenprijs. Dat blijkt lang niet eenvoudig. Diverse duurzaamheidsconcepten waarvoor de handen van het publiek op elkaar gingen, belanden uiteindelijk mondjesmaat in de winkelwagen. Hoewel er bij zo’n ontwikkeling ook andere factoren een rol kunnen spelen, zoals gebrekkige marketing of logistiek, is prijs wel degelijk een factor.

Daar knelt het dus, zegt Laurens Sloot, hoogleraar Ondernemerschap in de Detailhandel aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij stelt in het Dagblad van het Noorden: ‘Uit onderzoek blijkt dat er tussen zeggen en doen nogal verschil kan zitten. Lang niet iedereen die sympathiek staat tegenover een hogere prijs voor duurzaam geproduceerd voedsel handelt ernaar.’