AgroProeftuin De Peel test gewassen voor biobased economie

Op de zandgrond van het Brabantse Odiliapeel groeien op 2 hectare van AgroProeftuin De Peel acht gewassen. Met dit experiment zoekt Bert Aasman, manager team Akkerbouw Zuidoost-Nederland van Delphy, naar nieuwe teelten voor Nederlandse akkerbouwers.

Soortgelijke experimenten vinden plaats op de kleigrond van proefboerderij Rusthoeve in het Zeeuwse Colijnsplaat en op een tussenliggende grondsoort van proefboerderij Markhoeve in het Brabantse Strijbeek. Het project is onderdeel van de het Delphy-project 'Biobased Innovations Garden' dat van 2020 tot 2023 loopt als voortzetting van 'Growing a Green Future' dat in 2019 is afgesloten.

Moedertuin in Colijnsplaat

Cor van Oers, manager Akkerbouw en Vollegrondsgroente van Delphy, legt uit dat op de 'moedertuin' in Colijnsplaat al langer ervaring is opgedaan met nieuwe teelten. Het onderzoek daar richtte zich op mogelijkheden om samen met ondernemers in de regio gewassen te vinden die geschikt zijn voor gebruik in een biobased economie.

Omdat daar in Noord-Brabant ook belangstelling voor was, heeft Delphy daarbij geschikte partijen gezocht, zoals samenwerkingsverbanden Food Tech Brainport in Helmond, AgriFood Capital in Den Bosch en Millvision in Raamsdonksveer dat materialen uit natuurvezels ontwikkelt.

Afnemers verschillen per regio

'Het leuke is dat je in de verschillende regio's te maken hebt met andere afnemers', zegt Van Oers. 'In Zeeland zitten we dicht bij zee en havens, in Zuidoost-Brabant kun je ook denken aan Duitsland als afzetkanaal.'

De gewassen in Odiliapeel zijn geselecteerd op basis van hun mogelijke gebruikswaarde voor markten waarop vraag is naar grondstoffen die zijn gemaakt van plantaardig materiaal. Zo bevat zoete aardappel of bataat veel vezels en is die bedoeld voor de consumptie na industriële verwerking.

Blauwmaanzaad

Blauwmaanzaad kan worden verwerkt in pijnstillers en verf en als voedingsmiddel. Stevia of honingplant kan dienen als zoetstof in voedsel en bloeddrukverlagers. Goudsbloem bevat linolzuur, dat een ingrediënt kan zijn in producten tegen vaatziektes, en olie als grondstof voor verf of cosmetica.

Amaranthus is geschikt voor een glutenvrij dieet. Eiwit uit soedan- of olifantsgras kan grondstof zijn voor veevoer of biomassa als brandstof of bouwmateriaal. De inuline uit yacón of appelwortel kan dienen als zoetstof die ook bruikbaar is voor sondevoeding.

Economische pijlers

Voor kidneybonen is al een bestemming gevonden: het collectief Eigezwijns, vijf varkenshouders uit de Brabants-Limburgse Peelregio. Zij hebben samen met andere partijen Goeie Worst ontwikkeld, waarin de bonen een deel van het varkensvlees vervangen. 'Dergelijke lokale initiatieven kunnen uitgroeien tot belangrijke economische pijlers in de Peel', denkt Aasman.

Ook quinoa, zomerkarwij en teunisbloem maakten deel uit van de proef, maar omdat die vorig jaar niet het verwachte resultaat opleverden, is Aasman daar niet mee doorgegaan. Wat hem betreft blijft het veel improviseren tijdens de zoektocht naar de teeltmogelijkheden in de praktijk en de opbrengsten, ook wat betreft de inhoudstoffen.

Dierlijke mest

De manager werkt zoveel mogelijk zonder gewasbeschermingsmiddelen en met dierlijke mest. Het grootste probleem is in zijn ogen het verwijderen van onkruid.

In 2019 is dat uitsluitend mechanisch gebeurd, maar omdat het bijna onmogelijk is om alles handmatig te verwijderen, heeft Aasman dit jaar sporadisch zijn toevlucht genomen tot een lage dosering van middelen die goed scoren op de milieumaatlat. Hij hoopt dat hij daar in de toekomst vanaf kan stappen door robots in te zetten.

Klimaatverandering

De klimaatverandering speelt de gewassen, die veelal afkomstig zijn uit het Andesgebergte, juist in de kaart, hoewel vanwege de droogte wel druppelirrigatie in de gewassen is aangebracht.

Ronald Luijkx, innovatiemanager AgriFood Capital, organiseert samen met zijn collega, programmamanager Michiel Ytsma, alle activiteiten in AgroProeftuin De Peel, zoals op de proeflocatie van 35 hectare aan de Middenpeelweg, waar die in Odiliapeel deel van uitmaakt. 'We faciliteren ondernemers die goede ideeën hebben', zegt hij.

Pioniers

'Letterlijk door een stuk grond te bieden voor praktijkproeven, maar ook door hun toegang te geven tot een inspirerend netwerk van collega-vernieuwers, onderzoekers en andere pioniers in kringlooplandbouw.'

Het experiment van Delphy past precies in de missie van de proeftuin, vindt Luijkx. 'Door partijen bij elkaar te brengen en kennis met elkaar te delen, leren we steeds meer.'

Samenwerking

Bij het project werkt Aasman samen met ondernemers uit de regio, zoals loonwerkers, akkerbouwers, bloementelers, toeleveranciers en afnemers, van wie er 35 actief zijn betrokken bij de teelt.

Uiteindelijk is het de bedoeling dat er in 2023 enkele robuuste teelten uitkomen die passen in businesscases die zijn opgesteld op basis van de marktvraag en waarmee akkerbouwers of veehouders verder aan de slag kunnen gaan.