Spuiwater is multifunctioneel voor fruittelers

De Utrechtse fruittelers Wim van Wijk en Kees van Dijk hadden in eigen experimenten al enkele jaren ervaring in hun boomgaarden met het hergebruik van spuiwater, de restvloeistof uit chemische luchtwassers van varkensbedrijven. Vanaf 2018 draaien zij mee in een innovatieproject om de meerwaarde van de toepassingen met spuiwater in praktijkonderzoek te toetsen en cijfermatig te onderbouwen.

Het project loopt tot en met 2021 en is mogelijk gemaakt door LTO Noord Fondsen, de provincie Utrecht en ELFPO (Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling). Wageningen University & Research en adviesorganisatie Delphy begeleiden de praktijkproeven. Projecten LTO Noord is verantwoordelijk voor de projectleiding. Naast de fruittelers Van Wijk en Van Dijk werkt ook varkenshouder Wim van Vulpen mee in het project.

Resultaten onkruidproef

Vorige week werd op het bedrijf van Van Wijk in 't Goy een bijeenkomst gehouden om de resultaten van een onkruidproef te laten zien en om andere toepassingen toe te lichten. Bij de onkruidbestrijding wordt spuiwater gebruikt als drager om de werking van herbiciden te versterken. In de proef heeft Van Wijk de zure restvloeistof toegepast in combinatie met Agil 100EC, een proefmiddel van fabrikant Certis en Roundup. Het proefmiddel krijgt waarschijnlijk volgend jaar een officiële toelating in grootfruit.

Van Wijk laat bij de rondgang langs de objecten zien dat het prima lukt om met behulp van spuiwater de dosering van de herbiciden met 25 procent te verlagen. 'Het is belangrijk om goed schoon te beginnen en de toepassing in het voorjaar uit te voeren op jong onkruid, zowel breedbladige onkruiden als grassen. Een eerdere proef wees uit dat halvering van de dosering herbiciden nog een stap te ver is', vertelt de fruitteler.

Spuittechniek testen

In de onkruidproef spuit hij het spuiwater met een onkruidspuit achter zijn trekker in een dosering van 600 liter per hectare samen met de herbiciden op de zwartstrook. Van Wijk heeft afgelopen jaren veel aandacht besteed aan de spuittechniek voor een goede verdeling van de spuitvloeistof. Hij testte daarvoor verschillende doppen.

In een bemestingsproef worden de toepassingen van spuiwater in combinatie met KAS en met rundveedrijfmest met elkaar vergeleken. Spuiwater wordt in de betreffende objecten drie keer toegepast tussen eind mei en eind juni, in doseringen van steeds 500 liter per hectare zwartstrook. Teeltadviseur Gerjan Brouwer, die deze proef namens Delphy begeleidt, vertelt dat met spuiwater in totaal ongeveer 60 kilo zuivere stikstof wordt meegegeven. Deze hoeveelheid is afhankelijk van het gehalte aan ammoniumsulfaat in de restvloeistof.

Peren telen zonder kunstmest

Brouwer laat tijdens de bijeenkomst analyseresultaten zien van grondmonsters. Daaruit blijkt dat er weinig verschil is tussen de objecten voor wat betreft de beschikbare minerale stikstof in de bodem. Voor Van Wijk is deze bemestingsproef, die voor het derde jaar wordt uitgevoerd in hetzelfde perceel Conference, het bewijs dat met drijfmest en spuiwater het goed mogelijk is om peren te telen zonder gebruik van kunstmest.

Erg enthousiast is de Utrechtse fruitteler zelf ook over de toepassing in het najaar om spuiwater over de fruitbomen te spuiten voor het bevorderen van de bladval en de bladvertering. 'Dat werkt erg mooi. Een vlotte bladval zorgt ervoor dat bomen eerder in winterrust gaan en ook dat we de bomen efficiënter kunnen afspuiten voor bescherming tegen vruchtboomkanker. De betere bladvertering is gunstig voor verlaging van de ziektedruk van schimmels als schurft en zwartvruchtrot. Verder vinden wij het een voordeel dat we eerder kunnen starten met de wintersnoei.'

In een proef van Wageningen UR om de stimulering van de bladval en bladvertering door spuiwater te kunnen vaststellen, zijn objecten aangelegd met één en twee bespuitingen en verschillende toepassingsmomenten. De resultaten van deze proef uit 2019 laten zien dat zowel voor appel als peer geldt dat twee keer 600 liter spuiwater per hectare toepassen de meeste zekerheid geeft voor een goed effect.

Invloed temperatuur

Van Wijk voegt eraan toe dat de temperatuur tijdens de toepassing veel invloed heeft op de effectiviteit. 'De ideale temperatuur is overdag zo'n 10 graden Celsius en 's nachts niet kouder dan 6 of 7 graden. Als de temperatuur daalt naar 3 graden of minder dan neemt de effectiviteit snel af. Voor de start van de behandeling is het mooi als de natuurlijke bladval al een beetje op gang komt, dus als 5 tot 10 procent van het blad al op de grond ligt.'

Bottleneck bij de najaarsbehandeling is de toelating van spuiwater. Formeel gaat het om een meststof en dan zijn volgens de mestwetgeving toepassingen na 15 september niet meer toegestaan, legt Van Wijk uit. 'We hebben al erg ons best moeten doen om een ontheffing te krijgen voor deze proef. In het verleden is voor najaarsbespuitingen met de meststof ureum een uitzondering verkregen op verzoek van de fruitsector. Hopelijk wil de sector zich nu ook sterk maken om voor deze behandeling met spuiwater een reguliere toelating te verkrijgen.'