Hoe werkt het brein van een wolf?

'Het was een chaos, een slagveld. Het weiland lag vol met dode schapen en lammeren', zegt schapenhouder Jos Verhulst uit het Brabantse Hedikhuizen. Enkele weken geleden sloeg de wolf toe in zijn kudde en beet acht Texelaars dood. De dag erna doodde hij er twintig. 'De wolf had ze bij de nek gebeten. Met de kracht van zijn kaken had hij het strottenhoofd verpulverd.'

Verhulst stond perplex. Waarom doodde de wolf zoveel dieren? 'Onbegrijpelijk. Deskundigen zeggen dat het instinct naar boven kwam. De wolf wilde rustig vreten, maar werd afgeleid door de onrustige schapen in zijn omgeving. Dus bleef hij om zich heen bijten tot het stil was. Dat kreng.'

Heet hangijzer

De wolf is een heet hangijzer. Zeker 370 schapen zijn de afgelopen jaren in Nederland gedood door wolven. De doodsoorzaak van 130 onlangs doodgebeten schapen in Drenthe, Noord-Brabant en Gelderland wordt nog onderzocht.

Gijsbert Six heeft zich verdiept in het dier. De schapenhouder zit namens het Platform Kleinschalige Schapen- en Geitenhouders in de Gebiedscommissie Preventie Wolvenschade Gelderland. 'Een wolf die op een prooi uit is, pakt wat hij pakken kan. Zijn neus is fabelachtig goed ontwikkeld.'

Risico's mijden

Volgens Six is de wolf een roofdier dat risico's mijdt. 'Hij kan het zich niet permitteren om geblesseerd te raken. Dat betekent zijn dood.'

De beesten hebben een speurend gedrag en houden hun kop dicht bij de grond. Bij een afrastering zoeken ze gaten waar ze onderdoor kunnen kruipen of ze graven zelf een gat. Daarom moet het stroomdraad tot strak aan de grond komen. Six: 'Daar moet je een goede klap stroom op zetten.'

Wolven kunnen springen, maar doen dit niet snel. Ze moeten dit eerst hebben aangeleerd.

Zwervende wolf

Voorzitter Saskia Duives-Cahuzak van LTO-vakgroep Schapenhouderij is helemaal klaar met de wolf. Ze woont zelf in het gebied waar het roofdier heeft toegeslagen. 'Hij moet hier weg. Wij hebben niet om die wolf gevraagd.' De zwervende wolf is volgens haar het grootste gevaar. 'Vandaag is hij hier en morgen 50 kilometer verderop.'

Om schapen toch goed te beschermen, is volgens Duives een afrastering van 120 centimeter hoog gewenst. 'Zet daar flink wat prik op: 4.500 volt. Doe dat vooral bij de hoogste en laagste draad.'

Ook de buren moeten gaan afrasteren. In gebieden waar de wolf ronddoolt, zou 95 procent van de (hobby)boeren met schapen, kalveren en andere kleine dieren, moeten meedoen, vindt de voorzitter van LTO-vakgroep Schapenhouderij.

Gebiedsgericht preventieplan

De afrastering is een van de maatregelen in het gebiedsgericht preventieplan van de Gebiedscommissie Preventie Wolvenschade Gelderland. Zowel professionele als hobbymatige dierhouders als eigenaren van gescheperde kuddes komen volgens het plan straks in aanmerking voor subsidie voor wolfwerende maatregelen.

Het kan volgens Duives ook helpen om elke dag iets te veranderen in de wei. Verschuif bijvoorbeeld een waterton, vlag of lint. Een wolf valt namelijk pas aan, als hij de situatie overziet. Is die anders dan de dag ervoor, dan loopt hij door. 'Hij is niet dom en heeft een lerend vermogen', zegt de voorzitter van LTO-vakgroep Schapenhouderij.

Elektrische afrastering

'Een wolf leert haar welpen om aan schapen te vreten. Dit moet je dus voor zijn. Met het plaatsen van elektrische afrastering leert de wolf dat wanneer hij zijn kop naar de schapen draait, er een stroomschok volgt.'

Een fladderlint rond de wei is ook optie, zeker als lammeren voor het eerst naar buiten gaan. Het is een soort vlaggenlijn met lange rode stroken. Maar is het een tijdelijke maatregel, want wolven raken er op den duur aan gewend. Verder kunnen schapenhouders hun dieren 's avonds naar binnen halen of ze ophokken in de nachtkraal.

In het preventieplan wordt ook geschreven over speciaal getrainde honden die de kudde effectief bewaken. Het euvel is dat de honden gevaarlijk kunnen zijn voor mensen. Ook blaffen ze 's nachts erg veel.

Halsbanden uit Zuid-Afrika

Dierenarts Reinard Everts van Schapendokter.nl gaat speciale halsbanden voor schapen importeren uit Zuid-Afrika. De halsbanden maken geluid en bevatten scherpe puntjes (spikes). 'Bij een aanval gaat het roofdier de pijn die hij ervaart bij het bijten, associëren met het geluid', zegt Everts. 'Zo weet hij dat dieren die dat geluid maken, geen geschikte prooidieren zijn.'

De aanval wordt in eerste instantie dus niet voorkomen, maar de ervaring in Zuid-Afrika is volgens Everts wel dat de schade door predatie wordt geminimaliseerd.

Steeds brutaler

De wolven in Nederland lijken steeds brutaler te worden. 'Onlangs moest een vrouw in Epse een wolf uit haar stal jagen', weet Duives.

Het is voor een boer heftig als zijn dieren zijn aangevallen. Dat beaamt Verhulst. 'Ik had het te doen met de dieren waarvan de moeders of lammeren waren doodgebeten. Ze blèrden dagenlang.' Hij hekelt de kritiek dat boeren hun land maar moeten afrasteren: 'Ik had overal een afrastering van 1,5 meter. Dit moeten we niet pikken.'