Melkveehouders hebben weinig zicht op energieverbruik

Haarhuis merkt dat het energieverbruik leeft onder melkveehouders. 'Zuivelverwerkers willen dit weten. Mocht dit verbruik te hoog zijn, dan moet een melkveehouder bijsturen.'

Dat er verschillen zijn tussen bedrijven, komt ook uit de scans naar voren, weet de projectleider Energie. 'In de praktijk zien we dat het ene bedrijf met honderd koeien 23.000 kilowattuur stroom verbruikt en het andere bedrijf heeft hiervoor 60.000 kilowattuur nodig.'

De verschillen ontstaan volgens Haarhuis door bijvoorbeeld de melkproductie per koe, het aantal koeien, privéverbruik, is er een werkplaats waar de agrariër zelf alles repareert, maar ook de leeftijd van de apparatuur.

Project 'Energieneutrale Melkveehouderij'

Projectmanager Wouter Veefkind van Projecten LTO Noord ziet eveneens grote verschillen tussen bedrijven. Dat kwam ook naar voren tijdens het project 'Energieneutrale Melkveehouderij' in de provincie Utrecht, dat in februari werd afgerond. Veefkind begeleidde dit project drie jaar. Volgens Veefkind heeft een melkveebedrijf voor de productie van 1.000 kilo melk gemiddeld 51 kilowattuur nodig. De 10 procent beste bedrijven kunnen dit af met gemiddeld 27 kilowattuur.

Bij dit project werden drie bedrijven gemeten, één met een melkstal en twee met respectievelijk één en twee melkrobots. De projectmanager merkt dat vooral het koelproces veel energie vraagt. Hier is veel te besparen. 'De koelmotor moet in staat zijn om koude lucht aan te zuigen. Een rooster moet zorgen voor de uitstoot van warme lucht naar buiten en de aanzuiging van koele lucht. Het is een kwestie van zorgen dat dit rooster schoon is voor een goede werking van dit systeem.'

Apparatuur

Veefkind merkt dat er weinig zicht is op het energieverbruik van apparatuur. 'In bijvoorbeeld de glastuinbouw weten ondernemers dit tot achter de komma. In de melkveehouderij is dat niet het geval. Je kunt vaak niet goed zien of de werking van een bepaald apparaat optimaal is of niet. Zicht op het stroomverbruik is ook belangrijk omdat bij mechanisatiestappen het energieverbruik toeneemt. Denk aan een melkrobot.'

Volgens de projectmanager is vooral bij nieuwbouw winst te behalen, doordat de huidige beschikbare technieken leiden tot minder energieverbruik. Voor een melkstal is dan 20 kilowattuur haalbaar, voor robotbedrijven 40 kilowattuur.

Melkrobot

Dat robotbedrijven hoger zitten, is volgens Veefkind niet helemaal verwonderlijk. 'De melkrobot vraagt meer vermogen, temeer omdat dit een continu proces is. Het bewegen van een robotarm kost ook energie. Vooral bij de oudere types. Moderne robots werken meer met balanselektriciteit en perslucht en vergen hierdoor minder energie.'

Haarhuis signaleert eveneens dat moderne systemen beter omgaan met energie. 'Hoe nieuwer het systeem, des te meer elektronica wordt toegepast om energie te besparen. Vroeger kostte bijvoorbeeld het spoelen van de melkmachine vier keer zo lang als nu. Dit komt doordat fabrikanten ook inspelen op duurzaamheid. Minder water gebruiken, meer lucht en zo minder energie gebruiken voor de spoelingen. Hierdoor wordt nu niet alleen fors bespaard op energiekosten, het scheelt ook veel warm water.'

Veefkind vult aan: 'Ook een frequentieregelaar maakt dat de vacuümpomp minder energie vraagt. Alleen tijdens het spoelen draait deze machine op vol vermogen. Tijdens het melken is maar 30 procent van dit vermogen nodig. Het kost geld om dan op vol vermogen door te blijven draaien.'

Voorkoeler

De projectmanager ziet dat een voorkoeler nu het meest is toegepast, gevolgd door warmteterugwinning waardoor water wordt opgewarmd tot 50 graden. 'Vervolgens kan dit naar een boiler om door te verwarmen naar 90 graden voor de hoofdspoeling. Veel ondernemers zijn bezig om met zonnepanelen of een windmolen eigen energie op te wekken.'

Haarhuis: 'Vroeger werd vaak een boiler gebruikt voor warm water. Die houdt het water continu op 85 graden, wat veel energie kost. Nu is een gasgeiser voldoende om het water voor de hoofdspoeling op temperatuur te krijgen. Voor de voor- en naspoeling is het water met de warmtewisselaar al deels op temperatuur.'