Professor Universiteit Utrecht: 'Ruimen nertsen nog niet nodig'

Dat stelde professor Arjan Stegeman van de Universiteit Utrecht maandag tijdens de technische briefing 'Covid-19-besmettingen op mens en dier'. De briefing was bedoeld voor onder meer de vaste commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van de Tweede Kamer.

Volgens Stegeman blijkt uit onderzoek dat er geen gevaar is voor omwonenden. Buiten de stal komt het virus niet voor. 'Wel wordt middels onderzoek een vinger aan de pols gehouden. Zo worden alle nertsenbedrijven onderzocht.'

Verschillende politieke partijen maken zich zorgen over de besmettingen. Er zou in twee gevallen sprake zijn van een infectie van dier op mens. Volgens Jaap van Dissel van het RIVM is dit te zien aan het feit dat het virus onder de nertsen naar een andere variant is gemuteerd. Twee mensen zijn besmet door een variant die wel onder nertsen voorkwam, maar niet onder mensen. Binnen één gezin werden drie mensen ziek van die variant, die mogelijk binnen dit gezin ook van mens op mens is verspreid. Dit is niet meer te achterhalen.

Paartijd

Bij drie van de vier nertsenbedrijven raakten de nertsen hoogstwaarschijnlijk besmet door het contact met een mens. Stegeman vermoedt dat dit in de paartijd is gebeurd. 'Dan moeten de reuen bij de teven worden gezet en zijn er veel contactmomenten tussen mens en dier.'

Op de twee bedrijven waar de ziekte als eerste werd ontdekt, op 23 en 25 april, is de ziekte alweer op zijn retour. Er worden nog nauwelijks nieuwe besmette dieren gevonden, weet Stegeman. Ook is er nauwelijks uitval.

Een ander bedrijf dat op 7 mei als getroffen aan het licht kwam, is van een familielid van het eerste getroffen bedrijf. Hier waren nauwelijks gezondheidsproblemen onder de nertsen. Een enkel dier stierf door een longontsteking, terwijl het virus toch onder de nertsen circuleerde, zo blijkt uit onderzoek.

Het vierde bedrijf, waarbij de besmetting eveneens op 7 mei aan het licht kwam, is een apart geval. Dit wat kleinere bedrijf, met vijfhonderd teven, kampt met bijna 10 procent sterfte. Dit is procentueel hoger dan op de andere bedrijven, maar absoluut gezien lager dan bijvoorbeeld het eerste bedrijf met 12.000 nertsen. Onbekend is hoe het virus hier is geïntroduceerd.

Stegeman: 'Mogelijk heeft een boerderijkat het verspreid. Deze katten kunnen de afstand van 1.500 meter met het eerstgetroffen bedrijf gemakkelijk overbruggen. Op dit eerste bedrijf werden ook boerderijkatten besmet. Niet helemaal verwonderlijk, een nertsenbedrijf is vanwege het nertsenvoer een paradijs voor katten.'

De besmetting van boerderijkatten maakt het volgens Stegeman duidelijk dat een nerts ook een kat kan besmetten. 'Deze katten zijn dusdanig verwilderd, dat ze zeker 1,5 meter afstand houden tot de mens.'

Andere variant

Op dit kleinere bedrijf is het virus gemuteerd, waarop tenminste een van de drie gezinsleden werd besmet. De mutatie is volgens Stegeman geen reden voor zorgen. 'We werken bewust samen met het Erasmus UMC om de virussen te typeren. Zo kunnen we links leggen tussen besmettingen.'

Dat een nieuwe variant schadelijker is, blijkt vooralsnog niet. Ook niet nu deze variant nog altijd slachtoffers maakt, stelt Van Dissel. 'Hier kijken we goed naar. Daarbij komt dat op dit bedrijf veel andere nertsen juist minder gezondheidsproblemen kenden dan op de andere bedrijven.' Stegeman vult aan: 'Op de overige drie bedrijven lijkt het virus ook al langer aanwezig te zijn.'

Wel vindt Stegeman de komende weken cruciaal voor de nertsensector. 'De pups zijn nu geboren. Het is de vraag of het virus zich onder de pups voortzet, waardoor er mogelijk een tweede golf met besmettingen volgt. Dan is er een kans dat er zich een virusreservoir onder de nertsen vormt. Dat zou niet goed zijn voor de volksgezondheid. Door de inspanningen kan het virus dan onder mensen zijn gedoofd en via nertsen zou een nieuwe uitbraak kunnen volgen. Hier zijn we dan ook scherp op.'

Onderzoek naar varkens en konijnen

Volgens Stegeman zijn honden ook gevoelig voor corona, net als hamsters en konijnen. 'Honden lijken vooralsnog minder gevoelig dan katten. Op konijnenbedrijven wordt in ons land nu ook onderzoek gedaan.'

Terwijl uit onderzoek elders blijkt dat varkens niet gevoelig zijn voor het virus, wordt in Nederland toch onderzoek bij varkensbedrijven gestart. Stegeman: 'Er is toch wat onrust. De receptor voor dit virus bij het varken lijkt wat op die bij de mens. Het is een geruststelling als ook Nederlands onderzoek geen verband aantoont.'