Meulenbroeks: 'Gebiedsgericht naar sterkere melkveehouderij'

De gevolgen van de coronacrisis voor de melkveehouderij. De impact van de eiwitmaatregel en andere stikstofmaatregelen die de overheid neemt. Daar gaat het dezer dagen over binnen de melkveehouderij. Meulenbroeks beleeft drukke tijden, zij het dat de belangenbehartiging nu vooral vanaf de boerderij in Lage Mierde plaatsvindt.

Met een integrale aanpak hoeven we niet steeds problemen op te lossen

Wil Meulenbroeks, voorzitter LTO Melkveehouderij

Maakt u zich zorgen over de impact van het coronavirus op de sector?

'De gevolgen van de crisis lijken voor de Nederlandse zuivel vooralsnog beheersbaar. Internationaal is er veel aan de hand, maar in Nederland wordt de melk gewoon opgehaald, de nuchtere kalveren kunnen weg en na een eerste prijsval stabiliseert de melkprijs. Dat is deels het gevolg van de kracht van onze zuivelketen. Het heeft er ook mee te maken dat we hier een veelzijdig zuivelpakket maken.'

Hoe ziet het eruit voor de langere termijn?

'Dat is onzeker. In Europa behoort zuivel tot het basisvoedselpakket, dus ik verwacht dat de afzet daar wel doorloopt. In Zuidoost-Azië en het Midden-Oosten is zuivel een luxeproduct. Als de recessie doorzet, komt daar vraaguitval. Dan komt de internationale melkmarkt onder druk te staan. Een verdere melkprijsdaling kan de sector moeilijk verwerken.
'De kostprijs van de melk is de afgelopen jaren toegenomen, melkveebedrijven hebben nog niet veel vlees op de botten. Dus daar maak ik me wel zorgen over. Europa heeft weliswaar marktondersteunende maatregelen afgekondigd. Dat is een vangnet, waar we in het uiterste geval gebruik van kunnen maken. Maar ik ben daar nu nog geen voorstander van. Voorraden blijven boven de markt hangen als de melkprijs later weer aantrekt.'

De discussie over stikstof gaat gewoon door.

'De Kamerbrief van 24 april over de stikstofmaatregelen leidt tot veel vragen. De overheid geeft vooral veel geld uit aan natuur en de vrijwillige uitkoop stoppers, maar het pakket biedt onvoldoende ontwikkelingsruimte voor de toekomst. Als sector zetten we liever in op meer weidegang, mest verdunnen met water, minder eiwit voeren, meer innovatie. Maar dan wel met keuzevrijheid via een cafetariamodel en maatwerk per bedrijf.'

De minister komt al met een noodwet om eiwit in krachtvoer te beperken.

'Dat is een gedrocht van een maatregel en een onacceptabele ingreep in de bedrijfsvoering van melkveehouders. Door het opstappen van het Landbouw Collectief heeft de minister een vrijbrief gekregen om de eiwitbeperking op haar eigen manier in te vullen.

'Melkveehouders zijn veel meer gebaat bij een convenant voor het voerspoor. Er is potentie om te sturen op het ruw eiwit in het rantsoen, maar je moet dan kijken naar het hele rantsoen en op bedrijfsniveau. Dat is een zoektocht die moet aansluiten bij de goede landbouwpraktijk. Ik geloof dat we een beweging in die richting kunnen maken. Elke kilo eiwit die je niet hoeft te kopen, levert geld op.'

En weiden?

'Wij zijn voorstander van meer weidegang, maar zetten vraagtekens bij de ambitie van de minister: gemiddeld 250 uur extra vanaf 2022. Een uitdaging, vooral voor bedrijven die automatisch melken. Dat aantal neemt toe. Het maakt het lastiger om een laag eiwitrantsoen te halen. Er is sowieso per bedrijf een optimaal aantal uren weidegang wat betreft stikstofbenutting. Iedere oplossing heeft een keerzijde.'

Water bij de mest doen lijkt het meest haalbaar.

'Er valt veel stikstofwinst te behalen en het aanwenden van verdunde mest is bedrijfskundig ook goed. De stikstof is sneller opneembaar, de mineralen komen in het groeiseizoen beter vrij. Qua uitvoering zijn er wel nog wat haken en ogen.

'Om maar eens iets te noemen: er moet apparatuur worden ontwikkeld. En de minister wil vooral hemelwater voor de verdunning gebruiken. Dat moet wel opgevangen kunnen worden op het erf. Provincies en gemeenten moeten opslag buiten het bouwblok toestaan. Wij vinden dat de overheid aan de lat staat voor de extra kosten.'

En het uitkopen van melkveehouders?

'We vragen ons af hoe effectief dat is. En als het gebeurt, moet vrijkomende grond beschikbaar blijven voor de landbouw. Daarmee kunnen de blijvers een extensiveringsslag maken en meer aan weidegang doen, en kunnen we als sector zelf meer eiwit- en energierijke gewassen verbouwen.

'Op die manier hoef je minder krachtvoer uit het buitenland te halen en kun je meer koolstof in de bodem vastleggen en dus ook een klimaatslag maken. Want het gaat niet alleen om stikstof. De gebiedsgerichte aanpak moet ook gaan over klimaat en biodiversiteit.'

Hoe zien jullie dat voor je?

'Als vakgroep maken we onze visie uit 2017 concreet en willen we recht doet aan onze gedifferentieerde melkveehouderij. Waar kun je wat doen? Er ligt een rol voor de melkveehouderij bij de inrichting en het beheer van het land in de buurt van Natura 2000, bijvoorbeeld in veenweidegebieden en verzuringsgevoelige bosgebieden. Daar wordt een extensiveringsslag gemaakt.

'Daarbij kijken we ook hoe we als melkveehouderij meer CO2 willen vastleggen en denken we na over de mogelijkheden voor bewerkte mest. Het zijn allemaal factoren die een rol spelen als we naar een toekomstbestendige melkveehouderij toe gaan werken.

'Met een integrale aanpak hoeven we niet meer van het ene dossier naar het andere te hoppen en continu problemen op te lossen. We blijven natuurlijk samenwerken met partijen met dezelfde doelen. Ieder vanuit de eigen kracht, maar zonder dwingend keurslijf.'