Forse krimp verwacht in mengvoedersector

De Nederlandse diervoederindustrie groeide mee met de ontwikkeling van de veehouderij. In de jaren tachtig is de groei fors geweest. Droge grondstoffen afkomstig van de akkerbouw en de levensmiddelenindustrie vonden hun weg naar het diervoer.

Innovaties kwamen van de grond zoals het verwerken van vochtrijke productstromen uit de levensmiddelenindustrie en verstrekken van brij. Met toevoegmiddelen werden rantsoenen uitgebalanceerd. Door het succes van de veehouderij werd Nederland sterk exporterend en voor een deel van de grondstoffen bleef het importerend.

14 miljoen ton

Op de top van de productie van dierlijke producten werd in Nederland 14 miljoen ton mengvoer geproduceerd en nog ruim een miljoen ton natte diervoeders, omgerekend naar droge stof in mengvoer.

Dat is volgens directeur Henk Flipsen van de Nederlandse Vereniging Diervoederindustrie (Nevedi) 10 procent van de Europese mengvoerproductie. 'In dat perspectief is Nederland een beperkte speler, maar wel circulair ingestoken en gericht op het efficiënt benutten van nutriënten door het dier.'

Extra maatregelen

De mengvoerindustrie zit net als de veehouderij nu in een heel ander vaarwater. De omvang van de veestapel is over zijn hoogtepunt heen en het productiesysteem wordt bekritiseerd. 'De maatschappelijke acceptatie, klimaatdoelstellingen en het stikstofdossier zorgen voor extra maatregelen en een verdere krimp. Daar zal de mengvoersector in moeten meegaan', stelt Flipsen.

'Dat kan er flink inhakken als er voor technische oplossingen geen draagvlak is en de overheid veel geld beschikbaar heeft om veehouders vrijwillig uit te kopen. De schaarse economische ontwikkelruimte in dit dichtbevolkte land zal op een alternatieve manier worden herverdeeld.'

Over vijf jaar

Hoe de mengvoedersector er over vijf jaar uitziet, is koffiedik kijken. Het ledenaantal van Nevedi is in vijf jaar gedaald van 110 naar 89 leden, die samen goed zijn voor 95 procent van alle nationale mengvoederproductie.

Over het aantal bedrijven dat in 2025 nog actief is in zijn branche, wil de Nevedi-directeur niet speculeren. 'Dat hangt af van verschillende factoren zoals de krimp van veestapel, het hebben van een opvolger en de absolute wil om bij de blijvers te horen.'

Maatwerk en specialisatie

Kansen voor mengvoerproducenten zitten in het leveren van maatwerk en gaan voor specialisatie door de veranderende marktvraag. 'Boeren en bedrijven zijn verschillend en de markten waarop zuivel, vlees en eieren worden afgezet, worden meer gefragmenteerd', constateert Flipsen.

'Concepten en regio-initiatieven maken het speelveld diverser en specifieker en leiden tot een meer gesegmenteerde diervoederbranche.'

Productievolume blijft dalen

Dat het totale productievolume van de Nederlandse diervoederindustrie richting 2025 blijft dalen, staat als een paal boven water. De Nevedi-directeur schat dat de productie met 10 procent gaat krimpen naar een productieniveau van 12 miljoen ton mengvoeders per jaar.

'Het voeren van enkelvoudige grondstoffen en coproducten zal iets toenemen door schaalvergroting bij veehouders, maar ook zij moeten concurreren op prijs en zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van producten.'

Samen optrekken

Het belangrijkste is volgen Flipsen dat de agrarische sector samen optrekt en geen tijd verliest om gas te geven op ketensamenwerking. 'Collectief optrekken en komen met integrale oplossingen voor verschillende grote thema's. Eenstemmigheid is absolute noodzaak voor een succesvol agrocomplex.'