Invoering plantenpaspoort is goed verlopen

Ziektes en plagen kunnen een bedreiging vormen voor de gezondheid van planten. Om uitbraken tegen te gaan, werkt de Europese Unie met een plantenpaspoort, waarin de identiteit en oorsprong van planten en plantaardig materiaal staan.

Op 14 december 2019 is de plantenpaspoortplicht uitgebreid en geldt deze niet meer alleen voor 'voortkwekingsmateriaal', maar ook voor 'voor opplant bestemde planten'. In de praktijk gaat het om teeltmateriaal, inclusief zaden, en pot-, perk- en kuipplanten. Voor de meeste groente- en bloemzaden en voor verkoop aan consumenten geldt de plicht niet, maar wel bij verkoop via een webshop.

Richtlijnen

Naktuinbouw, dat namens het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de kwaliteit van producten, processen en ketens in de tuinbouw bewaakt en bevordert, heeft voorafgaand aan de invoering een ontwerp met de bijbehorende richtlijnen voor het nieuwe plantenpaspoort voor alle geregistreerde bedrijven beschikbaar gesteld.

Ook heeft de organisatie bedrijven bezocht om uitleg te geven over het nieuwe plantenpaspoort en om controles uit te voeren, onder andere op registratie en traceerbaarheid. Daarnaast is door Naktuinbouw en de LTO-vakgroep Bomen, Vaste Planten en Zomerbloemen veel aandacht besteed aan publiciteit rondom de veranderingen in de wet- en regelgeving.

'In het begin kregen we signalen van kwekers voor wie niet duidelijk was hoe het nieuwe paspoort eruit moest zien en hoe ze om moesten gaan met partijen van verschillende groottes of die uit verschillende soorten bestonden', zegt voorzitter Henk Raaijmakers van de LTO-vakgroep. 'Die knelpunten hebben we kunnen oplossen en nu loopt het goed.'

Weinig belemmeringen

Dat is ook de indruk van sierheesterproducent Van den Dool Botanic in Boskoop. 'We waren van tevoren aardig op de hoogte van de nieuwe regels en hebben weinig belemmeringen ervaren', zegt Peter van Groningen. 'We vermelden de benodigde gegevens op de verzendlijsten en op de etiketten.'

Volgens Raaijmakers verloopt de invoering niet in alle Europese landen zo soepel, omdat sommige landen erg strikt met de nieuwe regels omgaan, waar andere landen er juist nauwelijks op toezien.

Meldingen doen bij problemen

Om de problemen in kaart te brengen, kunnen bedrijven via een formulier op de website van Naktuinbouw meldingen doen van zendingen zonder, een fout of een onvolledig plantenpaspoort. 'Het voorgeschreven plantenpaspoort moet er in de hele keten bij zitten', zegt Marco van Dalen, beleidsmedewerker bij Naktuinbouw. 'Als het fout gaat, moet dit zo snel mogelijk worden aangepast.'

Patrick van Kessel van Boomkwekerij Ebben in Cuijk zegt dat het bedrijf een paar keer bomen heeft ingekocht waarvan het plantenpaspoort niet helemaal in orde was en dat ze aanpassingen hebben doorgevoerd voor klanten in Zweden, die wat strengere eisen stellen dan die in Nederland. 'Verder is de invoering soepel verlopen en is er goed mee te werken. We horen weinig van onze klanten.'

Doorlopend controles

Tot nu toe heeft Naktuinbouw tien meldingen ontvangen van foutieve of ontbrekende plantenpaspoorten en controleren hun keurmeesters daar doorlopend op.

Volgens Van Dalen gaat het meeste goed en helpt Naktuinbouw bedrijven de puntjes op de i te zetten als het plantenpaspoort nog niet helemaal correct is. Bedrijven die niet zeker weten of een plantenpaspoort voldoet aan de nieuwe regelgeving, kunnen contact opnemen via keuringen@naktuinbouw.nl.

Pijn bij handelsbedrijven

De pijn zit 'm volgens Raaijmakers vooral bij Nederlandse handelsbedrijven die planten im- en exporteren. Als voorbeeld noemt hij een bedrijf dat duizend planten inkoopt, waarvan een deel in Nederland en een deel in België. Aan een buitenlandse klant willen ze deze het liefst als één partij verkopen, maar vanwege de nieuwe regels moeten het deelpartijen blijven.

Een ander voorbeeld is een hovenier die een haag plant met heesters van twee verschillende kwekerijen. Wanneer een van de planten besmet is, gelden voor beide bedrijven maatregelen. In het ergste geval moeten ze allebei op slot, wat meer economische schade oplevert dan nodig. Daarom is het advies om deelpartijen zo weinig mogelijk met elkaar te mengen, maar Raaijmakers begrijpt dat dat niet altijd is te voorkomen.

Coronavirus

Niet het plantenpaspoort of een plantenziekte gooit nu roet in het eten, maar het coronavirus, vooral in landen waar een complete lockdown is, zoals Spanje, Italië en Frankrijk. Raaijmakers spreekt voor de hele sector over een omzetverlies van 50 tot 60 procent, omdat Nederland 70 procent van zijn boomkwekerijproducten exporteert.

Voor Van den Dool Botanic, dat vooral aan tuincentra levert, is de afzet aanzienlijk lager. Boomkwekerij Ebben hoopt de huidige annuleringen in het najaar enigszins te kunnen compenseren.