Kunstmest uit koeienmest komt eraan

LTO Nederland maakt zich al sinds 2008 hard voor erkenning van kunstmestvervangers buiten de stikstofgebruiksnorm voor dierlijke mest. Zouden mineralenconcentraat en ammoniumsulfaat – twee producten die je kunt winnen uit dierlijke mest – worden erkend als kunstmestvervangers, dan mogen ze worden ingezet als kunstmest en vallen ze buiten de gebruiksruimte voor dierlijke mest.

VVD-Europarlementariër Jan Huitema voert in de Brussel al jaren strijd om mineralenconcentraten niet langer als dierlijke mest, maar als kunstmestvervanger aan te merken. 'Laten we de kringloop proberen te sluiten en eerst onze dierlijke mest gebruiken, voordat we kunstmest aankopen. Dat is beter voor het milieu, beter voor het klimaat en beter voor de boer. Ook past het perfect in de kringlooplandbouw van minister Carola Schouten', zegt Huitema.

Pilotstudie

In november vorig jaar kwam er schot in de zaak. Een brede pilotstudie van het Joint Research Centre (JRC) van de Europese Commissie wees uit dat er geen onaanvaardbare milieueffecten of gezondheidsrisico's kleven aan mineralenconcentraat. De onderzoekers concludeerden zelfs dat het kansen biedt voor het beter sluiten van kringlopen.

Wel stelde het JRC een aantal voorwaarden voor goedkeuring, bijvoorbeeld dat de meststof minimaal 90 procent minerale stikstof moet bevatten.

Doorbraak

Huitema bestempelde het rapport destijds als een doorbraak. Veel Nederlandse mineralenconcentraten voldoen volgens hem aan de voorwaarden. Maar waar blijft het groene licht?

'De coronacrisis heeft de zaken wat vertraagd, maar ik verwacht dat dat er de komende maanden wel komt', zegt Huitema. Vervolgens kan implementatie in de Nederlandse wetgeving plaatsvinden. Gezien het traject dat nog moet worden doorlopen, verwacht de VVD-Europarlementariër dat toelating op zijn vroegst in 2021 plaats kan vinden.

Boost voor mestvergisters

De aanstaande erkenning van ammoniumsulfaat en mineralenconcentraat als kunstmestvervangers betekent ongetwijfeld een boost voor mestvergisters op het boerenerf. Jarenlang bleef een doorbraak van deze installaties uit, niet in de laatste plaats door de komst van fosfaatwetgeving, maar ook door kinderziektes en tegenvallende resultaten.

De laatste tijd is dat aan het veranderen, mede omdat de technieken om uit eigen drijfmest kunstmestvervangers te maken, zijn verbeterd. Daardoor wordt het verdienmodel steeds interessanter.

Verschillende voordelen

Harm Wientjes van DLV Advies zet de voordelen van mest vergisten op het eigen bedrijf op een rij: 'Dierlijke mest die nu overschot is, vervangt kunstmest. Dat betekent minder mestafvoer en minder kunstmestaanvoer, een betere stikstofbenutting, een sluitende mineralenboekhouding, 40 procent minder ammoniakuitstoot en minder transport van water omdat je de mineralen concentreert.'

Daarnaast leveren mestvergisters een flinke bijdrage aan de reductie van broeikasgasemissies. 'Drijfmest bevat methaan, een krachtig broeikasgas. Door dit methaan als biogas af te vangen, voorkom je dat het wordt uitgestoten.'

Knelpunten

Kortom, op veel terreinen wordt winst geboekt. Natuurlijk zijn er nog knelpunten, erkent Wientjes. In de hele logistiek rondom kunstmestvervangers – opslag en uitrijden – moeten nog stappen worden gemaakt. En het ministerie van LNV vreest dat het leidt tot meer mestfraude.

Huitema noemt de erkenning een mooie eerste stap, maar hoopt op een nieuw mestbeleid waarin je niet meer om de twee jaar voor derogatie naar Brussel moet. 'Zet een aantal knappe koppen bij elkaar en reken uit, met hulp van de toepassing van mineralenconcentraten, hoe Nederland mest verantwoord kan plaatsen. Heb je een goed verhaal, dan staat Brussel daar echt wel voor open.'