Boeren in Waterland maken vuist tegen natuurplannen

Medewerkers van provincie Noord-Holland klopten bij melkveehouder Klaas Hoogendoorn in Uitdam aan met de vraag of ze even mochten komen praten over de natuurplannen in het Waterland. De buurman had hen ook hartelijk ontvangen en was enthousiast, dus waarom hij niet?

Maar Hoogendoorn hield voet bij stuk: nee, hij had geen interesse om met de provincie om de tafel te zitten en te luisteren hoe ze zijn 50 hectare land hadden ingekleurd als verbindingszone tussen het ene Natuurnetwerk Nederland-gebied en het andere.

Onteigening

'Daarna belde ik de buurman. Hij had hen binnengelaten, maar enthousiast was hij allerminst. Ze hadden meteen gedreigd met onteigening. Nou, dan heb je ons boeren. We zetten onze hakken in zand.'

Sinds het melkquotum is afgeschaft, hebben de Waterlandse boeren al heel wat uitdagingen te verstouwen gekregen: van het stikstofbeleid tot peilverhoging. Het project 'Amsterdam Wetlands' is de meest recente.

Druppel

Voor Hoogendoorn was het de druppel. Hij richtte samen met Wilco Bark, Harmjan Hoeve, Joep Verbij, Remco Smit, Jarno van Elten en Morris van Zanten de Vereniging Behoud Boeren Waterland e.o. op.

Hoogendoorn: 'De provincie is sluw. Door ons individueel te benaderen, proberen ze een wig te drijven tussen de boeren onderling, maar daar doen we niet aan mee. Het is de hoogste tijd dat we op één lijn komen. Samen staan we sterk.'

80 procent van de boeren

Binnen enkele weken heeft 80 procent van de boeren in het gebied zich achter de zeven bestuursleden geschaard. 'Veel boeren hier lopen tegen grenzen aan', zegt Bark, die benoemd is tot voorzitter.

'Onze vereniging is laagdrempelig. We zijn elkaars buren, dus als er iets is, spreek je elkaar makkelijk aan. We hebben ook een WhatsAppgroep aangemaakt. Als iemand verontrustende plannen leest of iets anders opmerkt waar we mee aan de slag moeten, dan kan dat meteen in de groepsapp worden gepost.'

LTO heeft geadviseerd

Dat betekent niet dat de vereniging met andere belangenbehartigers op gespannen voet staat. Juist niet, benadrukt Bark. 'Wij zijn lokaal en daardoor fijnmaziger dan LTO of NMV, maar we trekken samen met deze partijen op. LTO heeft ons zelfs geadviseerd een vereniging op te richten. We hebben elkaar nodig.'

Daarnaast zitten de boeren op deze manier dichter bij het vuur. 'De trein rijdt tegenwoordig zo hard dat als we via onze belangenvereniging op de hoogte worden gehouden, de plannen al geschreven zijn, voordat we erop hebben kunnen reageren', legt Smit uit.

Actuele onderwerpen

Specifieke onderwerpen staan er niet op de agenda. Het ligt er maar net aan wat er speelt. Nu vormt het project 'Amsterdam Wetlands' een grote bedreiging voor het voortbestaan van agrarisch Waterland.
'We willen een vuist kunnen maken tegen de overheid, tegen milieuorganisaties die een sterke groene lobby voeren', zegt Van Elten. 'Nu worden er plannen gemaakt over onze eigendommen. Wij staan als boeren buitenspel.'

'Terwijl we hier enkele jaren geleden een ruilverkaveling achter de rug hebben', voegt Hoeve toe. 'Er is minder transport, boeren hebben grotere huiskavels gekregen. Waar is al die moeite dan goed voor geweest?'

Weidevogels

Het bestuur heeft genoeg voorbeelden van buitenspel. Een rapport over weidevogels: hoe natuurgebieden, specifiek ingericht voor weidevogels, een beter habitat vormen voor weidevogels dan boerenland. 'Als je beter leest, blijkt dat dat alleen voor de kievit geldt', zegt Van Elten.

Of de provincie, die wel erg eenzijdig haar plannen presenteert. 'Ze stellen dat wij boeren enthousiast zijn over de plannen. Ja, over het deel dat over onderwaterdrainage gaat, maar niet over lisdoddeteelt en waterbuffels.'

Plannen laten beoordelen

Het ledengeld willen de jonge boeren besteden aan het deskundig laten beoordelen van plannen en aan het indienen van eventuele tegenplannen. 'Als de provincie schrijft over het succes van zogeheten vogelparadijzen, willen wij een onafhankelijk, op feiten gebaseerd weerwoord kunnen bieden', geeft Hoogendoorn als voorbeeld.

'Leuk dat ze na twee jaar foto's laten zien van florerende paradijzen vol vogels, maar ze vertellen er niet bij dat alle wormen na vier jaar verzopen zullen zijn en dat dan de vogels ook zullen wegblijven. En vogelparadijzen? Het is hier al een vogelparadijs. Elke dag rijden hier vogelaars met enorme telelenzen in de rondte. Ik heb zelfs een koereiger op mijn perceel.'

Gesprek met gedeputeerde

Beleidsmakers hebben de vereniging hartelijk ontvangen. De gedeputeerde van Noord-Holland zat twee uur aandachtig luisterend met het bestuur aan tafel en ook gemeenten zijn blij met hun komst. 'Ze geven het toe: ook zij zoeken handvatten', zegt Van Elten.

'Ze krijgen graag input. Tegenwoordig zit er nauwelijks meer iemand met een boerenachtergrond in de politiek. Dat peilverhoging niet samengaat met koeien in de wei bijvoorbeeld, weten ze niet. Er is veel onwetendheid en daardoor hebben natuur- en milieuorganisaties vrij spel. Hun lobby is groot en als wij er niets tegenin brengen, zijn er straks geen boeren meer in dit gebied', stelt Van Elten.

Muggenfestijn

'Dan wordt het hier één groot muggenfestijn, waardoor ook de toerist, die Amsterdam zo graag weg wil hebben uit zijn stad, weer snel zal terugfietsen.'