Bouwnormen beperken stormschade in kassen

Na de storm Ciara op 9 februari hadden slechts drie glastuinbouwbedrijven meer dan schade aan ruiten, omdat zich geen uitschieters van boven windkracht 10 voordeden. Vroeger was de schade bij dergelijke stormen veel groter; reden waarom het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN) in 1978 met een eerste versie van kassenbouwnorm NEN 3859 kwam en onderzoek bij TNO daarna resulteerde in verbeteringen van de stormbestendigheid van kassensystemen.

Na de zware stormen in 1990 sloegen glastuinders, kassenbouwers, verzekeraars en TNO de handen ineen. 'De kunst daarbij was om de lichte bouwconstructie van kassen zo sterk mogelijk te maken', zegt Willem Snoeker, sectormanager plantaardig bij verzekeraar Interpolis.

Met de oprichting van stichting HortiQ nam brancheorganisatie AVAG in 2009 het initiatief voor kwaliteitsrichtlijnen. De meeste Nederlandse kassenbouwbedrijven zijn nu HortiQ-gecertificeerd. Dat heeft ertoe geleid dat er nauwelijks meer stormschade is aan kassen, behalve bij windkracht 10 en meer.

Grote krachten

Een van de gecertificeerde bedrijven is Alcomij in 's-Gravenzande. 'Bij kassen zijn vooral de verbindingen tussen dekroedes en goten en de nokverbindingen belangrijk', zegt technologiemanager Wim Nowé. 'Dus juist daarvoor gelden strenge eisen wat betreft de krachten die ze moeten kunnen weerstaan.' Volgens hem gaat het daarbij niet alleen om de storm zelf, maar ook om de grote krachten die als gevolg van windzuiging ruiten uit het kasdek kunnen trekken.

Omdat kassenbouwers steeds meer zijn gaan werken in gebieden waar hogere windsnelheden voorkomen dan in Nederland, heeft Alcomij de afgelopen jaren geïnvesteerd in nieuwe deksystemen met nog sterkere verbindingen. Nowé: 'Het uitgangspunt is om de hele constructie in balans te houden, zodat het versterken van het een niet leidt tot het verzwakken van het ander.'

GreenTech

Op de beurs GreenTech in 2019 heeft Alcomij de Optinova gepresenteerd, een sterke en dichte kas met een hoge lichtdoorlaatbaarheid die het voor Nederlandse glastuinders mogelijk maakt om met grotere kap- en glasmaten te werken.

Volgens de technologiemanager is zo'n kas nauwelijks duurder dan de voorgaande systemen, maar is een vergelijking moeilijk te maken. Dit komt vooral omdat het bij moderne kassen om veel meer gaat dan alleen het gebouw. Van een totaalinvestering maken ook zaken als schermen, belichting en ventilatie deel uit. 'Als vuistbedrag rekenen wij voor alleen de kasconstructie met een bedrag van 35 euro per vierkante meter.'

Snoeker beaamt dat schade aan kassen meestal veel verder voert dan die aan de kasconstructie en dat de schade aan gewassen veelal een grotere impact heeft voor een glastuinbouwbedrijf.

Rekenmodellen

Rekenmodellen helpen kassenbouwers bij de steeds grotere complexiteit van kassensystemen. Gegevens uit het ontwerpprogramma Casta van TNO, vooral gericht op de staalconstructie van kassen, laten zich bijvoorbeeld digitaal inlezen in het programma 'GlazenStad', voor de aluminium profielen van het kasdek.

'Zulke rekenprogramma's helpen ons om te controleren of de constructies in lijn zijn met de eisen, maar ze helpen bedrijven ook om nieuwe kassystemen te ontwikkelen', zegt Leo van der Knaap van TNO.

Europese kassenbouwnorm

De volgende stap in verbetering van de veiligheid van kasconstructies is gezet met de herziening van de Europese kassenbouwnorm, die in december is afgerond. Vanaf 1 januari 2021 worden kassen berekend met de Nederlandse versie van de Europese kassenbouwnorm NEN-EN 13031-1.