Proeven met bufferen extra water succesvol

In Zuid-Limburg zijn het afgelopen jaar tal van activiteiten ontplooid waarmee een bijdrage kan worden geleverd aan de doelstellingen om extra regenwater op de agrarische percelen op te vangen, met het oog op het veranderend klimaat.
De kernvraag daarbij is welke praktische maatregelen makkelijk en zonder extra (hoge) kosten toepasbaar zijn op een boerenbedrijf om meer water in de percelen te infiltreren.

In dit kader vinden, onder begeleiding van Wageningen University & Research, op zes satellietbedrijven praktijkproeven plaats in de vorm van demonstraties. Dit gebeurt vanuit proefboerderij Wijnandsrade en in samenwerking met adviseurs. Het betreft twee akkerbouwers, twee melkveehouders, één fruitteler en een biologische agrariër.

Zo onderzoeken de melkveehouders hoe grasland beter beheerd kan worden om het waterbergend vermogen te verhogen. Het optimaliseren van niet-kerende grondbewerking in mais heeft eveneens de aandacht. In de zoektocht naar mogelijke alternatieven voor de gevoelige maisteelt, koos de biologische veehouder voor de teelt van wintertarwe in combinatie met erwten, om deze vervolgens als Gehele Plant Silage (GPS) te oogsten.

Effect van banden

Ook werd het effect van brede banden met lage druk versus dunne banden met hoge druk onderzocht in de teelt van suikerbieten. Naast deze proeven op gewasniveau wordt in Thull (gemeente Beekdaelen) met boeren gezocht naar mogelijkheden om via een gezamenlijke, knelpuntgerichte aanpak wateroverlastproblemen te voorkomen.

Een van de zes projecten is het poten van aardappelen met en zonder drempeltjes tussen de ruggen. Dit project vond afgelopen jaar plaats op een hellend perceel van Bert Merx uit Bocholtz. In het project werden ook aardappelruggen rul aangelegd, met de inzet van gitterrollen. Merx is tevens betrokken bij het programma als bestuurder van LLTB-regio Zuid-Limburg, met 'water' in zijn portefeuille.

Na en tijdens een forse regenbui stroomde aantoonbaar minder water van de akkers af bij delen met drempeltjes tussen de ruggen. Bij de rulle ruggen dringt ook meer water de grond in. In droge tijden profiteren de aardappelplanten daarvan. 'Dit bleek duidelijk uit de resultaten van deze proef in het droge jaar 2019', zegt Merx.

Hogere netto-opbrengst

'Het toepassen van drempeltjes resulteerde in een 3 tot 4 procent hogere netto-opbrengst. Werken met rullere aardappelruggen leidde tot de hoogste netto-opbrengst. Deze was 7 tot 9 procent hoger dan die van de aardappelen uit de afgestreken ruggen zonder drempels.'

LLTB-regiovoorzitter Jos Brands juicht het project toe en is positief over de tot nu toe bereikte resultaten. 'Voldoende reden om deze projecten voort te zetten. Al 25 jaar houden we hier het water vast om erosie tegen te gaan. Nu zullen we moeten ervaren of we, met behulp van praktijkgerichte aanpassingen, nog meer water kunnen vasthouden. Het streven is circa 10 millimeter extra. Maar hierop laten we ons niet vastpinnen.' Verder zullen de overheden met de resultaten uit deze praktijkproeven duidelijk rekening moeten gaan houden, zegt Brands.

Volgens bestuurder Josette Van Wersch van Waterschap Limburg is het goed te ervaren dat agrariërs de urgentie van het wateroverlastprobleem onder ogen zien en maatregelen nemen. 'De uitkomsten van de eerste proeven zijn veelbelovend en geven vertrouwen dat in de toekomst circa 10 millimeter water extra kan worden vastgehouden. Bovenstrooms én op de plateaus.'