Nieuw gemaal bij Dalfsen houdt boeren droger of natter

Het watersysteem in het gebied tussen Balkbrug, Hasselt, Staphorst en Dalfsen werd tot begin dit jaar geregeld met behulp van de twee pompgemalen: Galgenrak en Streukelerzijl in Hasselt. Die voeren overtollig water af naar het Zwartewater.

Het nieuwe gemaal De Broekhuizen pompt sinds dit voorjaar verder oostwaarts water uit de Dalfserveldwetering naar de Vecht. 'Hadden we in 1998 nog een groot probleem met wateroverlast in het gebied, nu is het watersysteem voor de komende decennia op orde', verzekert projectleider Frank Fokkema van het waterschap.

Bestuursakkoord

'Na 1998 was er vooral aandacht voor de problematiek langs de grote rivieren. Met het bestuursakkoord water in 2011 zijn er ook normen gekomen voor heel Nederland. Voor grasland is dat een maximum van eens in de 10 jaar wateroverlast, voor bouwland eens in de 25 jaar', licht Fokkema toe.

Probleem is dat de afvoer van gemaal Streukelerzijl tijdens neerslagpieken niet voldoet. Eerst werd gedacht aan het oplossen van knelpunten in het gebied met behulp van waterberging. Later besloot het waterschap dat toch een extra gemaal nodig was, verderop stroomopwaarts langs de Vecht.

Vrij verval

Volgens Fokkema kunnen de drie gemalen het samen nu wel aan. 'Met het nieuwe gemaal is een deel van het gebied afgekoppeld van de gemalen in Hasselt. Het grootste deel van de tijd functioneren ze via vrij verval. Alleen als er echt veel neerslag valt, moeten we de pompen aanzetten.'

Dat het zo lang heeft geduurd voordat de aanpassingen er zijn gekomen, komt volgens Fokkema door de complexiteit van het project. Zo moest bij Dalfsen een duiker worden aangelegd onder de Hessenweg, een drukke regionale verkeersader. Maar ook in het achterland waren aanpassingen nodig. Daarbij werd bijvoorbeeld de Dalfserveldwetering over een lengte van 5 kilometer verbreed. Maar met name de verwerving van de benodigde gronden, maakten dat het proces wat langer duurde dan verwacht, verklaart Fokkema.

De boeren die dinsdag aanwezig waren op de eerste van vier voorlichtingsbijeenkomsten, maakten melding van een in hun ogen nog erg variabel slootpeil bij hun percelen. Ook willen ze meer aanvoer in de zomer als het droog is. Fokkema erkent dat het peilbeheer nog niet helemaal op orde is. Hij wijt dit aan kinderziekten die het nieuwe gemaal teisteren. 'We zijn het gemaal nog verder aan het inregelen, zodat het eerder in- of afschakelt en ook langzamer kan draaien. Dat komt de komende tijd allemaal in orde.'

Nieuwe kansen

Een beter watersysteem levert de boeren langs de Vecht ook nieuwe kansen op voor het vergroten van de gras- en maisopbrengsten, legt bodemexpert Coen ter Berg uit. Het maakt op de zandgronden bij Dalfsen een betere bodemstructuur mogelijk, mits ze beducht blijven voor verdichting. Het betekent meer bodemleven, betere doorworteling en dus meer gewasopbrengst. 'Idealiter heeft zandgrond een bloemkool- of kruimelstructuur. Daarin kunnen bijvoorbeeld regenwormen beter hun weg vinden, wat de beworteling weer makkelijker maakt.'

LTO Noord en waterschap Drents Overijsselse Delta werven momenteel nog deelnemers voor bedrijfswaterplannen in het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. Volgens praktijkadviseur Janke Kloosterman is er in het gebied nog plaats voor zo'n zestig deelnemers. Zij krijgen een gratis inventarisatie van hun situatie, advies over de mogelijke maatregelen, begeleiding bij de aanvraag van subsidies en bij de uitvoering.