Niemand weet hoeveel boeren emigreren

Madlener wilde van de minister opheldering over de berichten dat boeren massaal plannen zouden hebben om te emigreren. Deze werden overigens later gerelativeerd. Het Kamerlid vroeg onder meer naar het exacte aantal boeren dat de afgelopen vijf jaar is vertrokken. Ook wilde hij inzicht in de beweegredenen van emigrerende boeren.

Op basis van een koppeling tussen gegevens uit de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens en gegevens uit de landbouwtelling heeft het CBS becijferd dat tussen 2010 en 2015 in totaal honderd boeren zijn geëmigreerd. In 2016 zijn vijf boeren geëmigreerd. Recentere cijfers zijn momenteel niet beschikbaar, zegt het ministerie.

Schouten houdt er rekening mee dat het reële aantal hoger ligt dan het CBS meldt, want marktpartijen die emigrerende boeren begeleiden, spreken over 'enkele tientallen' per jaar.

Nieuwe start in buitenland

Deze emigratiecijfers van het CBS hebben alleen betrekking op boeren in Nederland die hun bedrijf hier beëindigd hebben en een nieuwe start in het buitenland hebben gemaakt. Zo laten de cijfers geen emigrerende zonen en dochters van boeren zien die een bedrijf in het buitenland opzetten (zonder dat er bedrijfsbeëindiging in Nederland plaatsvindt). Daarnaast zijn ook de nevenbedrijven die in het buitenland worden opgezet niet meegenomen in de cijfers.

Over de leeftijd en beweegredenen van emigrerende boeren is eveneens geen harde informatie voorhanden en het is bij het ministerie niet bekend of daar momenteel onderzoek naar gedaan wordt. In het algemeen blijken er in de praktijk diverse redenen voor emigratie te zijn, waaronder de fysieke beperkingen waar een ondernemer mogelijk tegenaan loopt als hij zijn bedrijf in Nederland wil uitbreiden, zo schrijft de minister.

Schouten wil niet spreken van een zorgelijke ontwikkeling. Emigratie van boeren is iets van alle tijden, stelt ze. 'Het wordt gedreven door verschillende motieven en kent vele vormen.'

Toekomst jonge boeren

Madlener wilde ook weten wat de minister gaat doen om ervoor te zorgen dat jonge boeren hun toekomst weer in Nederland zien. Schouten gaf aan op een aantal manieren het toekomstperspectief voor boeren te willen vergroten. Ze noemde onder meer de plannen om de positie van de boer in de keten te versterken en het bedrijfsovernamefonds.

Het bieden van toekomstperspectief aan jonge boeren is niet alleen iets voor de overheid, vindt de minister. 'Dat is iets wat we met zijn allen als maatschappij moeten doen. Overheden, ketenpartners en consumenten. Toekomstperspectief binnen de grenzen van wat de aarde ons nog kan geven, is mede afhankelijk van de maatschappelijke en financiële waardering die we boeren geven voor het voedsel dat ze produceren.'

De landbouwminister zegt dat ze geen geen reden heeft om aan te nemen dat de emigratie van boeren de concurrentiepositie van Nederland direct beïnvloedt. Want het aantal emigrerende boeren op het totaal aantal boeren is gering.