Zijn beloftes precisielandbouw te hoog?

De verwachtingen waren aanvankelijk hoog, maar Sjaak Wolfert van Wageningen University & Research en Corné Kocks van Aeres Hogeschool moesten toegeven: er zijn nog veel vraagtekens.

Data geven precisielandbouw hete hangijzers. Wolfert schetst het slagveld, zoals hij dat omschrijft. 'Fabrikanten, leveranciers en afnemers, maar ook grote techbedrijven gebruiken data van de boer. Die laatste – Google, Amazon, IBM – door te investeren in agrarische start-ups. Het voordeel van een onbeperkte datakoppeling is dat consumententrends teruggekoppeld kunnen worden naar de producent.'

Gevoelig

De onderzoeker zegt dat dit gevoelig ligt en sluit niet uit dat relaties in de sector hierdoor kunnen verschuiven. Een verdienmodel voor de boer staat wat hem betreft boven aan de lijst. Daarnaast meent hij dat collectieve actie is vereist: verenig je en beveilig data.

Wolfert schetst twee uiterste toekomstscenario's: een systeem waarbij de boer geïntegreerd is in de keten of een flexibel en open netwerk waarbij partijen individueel data delen. 'De waarheid ligt in het midden. Ondernemers zijn zich bewust van het belang van data en mogelijk misbruik. Blijf alert en leg het delen van data contractueel vast.'

Opbrengstmeting

Drie akkerbouwers spraken over hun ervaringen. Gert Sterenborg, met 500 hectare akkerbouw in Onstwedde, is een voorloper. 'We hebben vooral in opbrengstmeting geïnvesteerd. Je moet namelijk weten wat je doet', meent hij. 'Twee jaar terug deed ik 45 minuten over het maken van een taakkaart, nu nog 2 minuten. Over tien jaar rijden robots in het veld die op plantniveau werken.'

Haaks daarop staat het verhaal van Herman Schlepers, die onder andere de teelt van 250 hectare consumptieaardappelen verzorgt in Dronten. 'Zes jaar terug zag ik in Australië een robottrekker spuiten. Ik dacht: in 2020 rijdt die ook bij ons. Het is nu 2020 en één voertuig is in staat autonoom te rijden: de Tesla. Iedereen kan er zonder cursus mee rijden. Werken met personeel vraagt plug-and-playoplossingen.'

Nationale Proeftuin Precisielandbouw

Max Sturm, akkerbouwer in Ens en deelnemer van het project 'Nationale Proeftuin Precisielandbouw' (NPPL), zit tussen zijn twee collega's in. Hij heeft in drie jaar grote vooruitgang geboekt, maar weet dat de praktijk weerbarstig is.

'Opbrengstmeting bij uien en aardappelen is bij ons nog niet betrouwbaar. We gaan met sensoren op de trekker aan de slag om het gewas te volgen. Door data zoals trekweerstand uit te lezen, verzamel je data die net zo nuttig zijn als een bodemscan. Deze data gebruiken we voor plaatsspecifiek poten.'

NPPL is opgezet om boeren te overtuigen van de meerwaarde van precisielandbouw door voorbeeldcases van precisielandbouw in de praktijk te implementeren. Hiervoor worden jaarlijks boeren geselecteerd. Zij worden een jaar begeleid en ondersteund. Knelpunten waar de boeren tegenaan lopen, worden zo snel mogelijk opgelost.

Demotiverende overheid

De akkerbouwers noemen allemaal het demotiverend beleid van de overheid. De veldspuit van Sterenborg, die zelf schakelt tussen vier doppen, is niet langer toegelaten. Het maakt bedrijven huiverig geld te steken in nieuwe technologie. Sturm heeft kunnen profiteren van steun van de provincie. Het gebruik van subsidies wordt dan ook aangemoedigd.

Volgens Schlepers is de techniek er wel, maar ontbreekt de koppeling. 'Fabrikanten weigeren een universeel systeem als Windows te gebruiken. Dat maakt koppelen onmogelijk en je betaalt grof geld voor licentiecodes.'

Grondsoort is leidend

Akkerbouwers in de zaal zoeken praktische oplossingen. Je grondsoort is daarvoor leidend, menen de drie ondernemers. In Flevoland zijn de niet-gediepploegde percelen van Schlepers erg homogeen, terwijl Sterenborg op zijn zandgrond veel voordeel uit variabel poten, zaaien en spuiten haalt.

'Ondanks de hindernissen wil ik niet meer terug naar het oude', zegt Schlepers. 'Gps geeft zoveel gemak: ik ben uitgerust, werk efficiënter en bespaar kosten. Dat gewin is niet altijd in geld uit te drukken.'