Biologische melkveehouders werken aan biodiversiteit

Rick Huis in 't Veld pakt er twee grote landkaarten bij. De kaarten beslaan beide hetzelfde gebied waarin de melkveehouder zijn bedrijf heeft, maar laten een ander beeld zien. Op de oudste kaart, uit de 19de eeuw, is een gevarieerd landschap te zien. Met kleine percelen en, vanzelfsprekend, minder bebouwing. Op de tweede kaart, een luchtfoto, valt behalve de vele extra bebouwing ook het gebrek aan variatie op.

Het is dit gegeven dat er mede voor zorgde dat Huis in 't Veld en zijn echtgenote Arjuna besloten de zaken op hun melkveebedrijf in Lettele anders aan te pakken. Vier jaar geleden namen ze het traditionele melkveebedrijf over van de ouders van Rick en begonnen ze aan de omschakeling om biologisch te worden onder de naam De Melkbrouwerij.

'Tijdens mijn studie (Huis in 't Veld deed onder meer de kunstacademie) was ik altijd bezig met voedsel. Arjuna en ik aten veel biologisch. Chemische dingen staan me tegen. Die zijn slecht voor de biodiversiteit', legt Huis in 't Veld zijn motivatie uit.

Historie

Toen het plan ontstond om de boerderij over te nemen, verdiepte het stel zich in de historie van het bedrijf en de omgeving. 'Ooit was het een divers bedrijf', zegt Arjuna Huis in 't Veld. 'Kleinschalig. Zo was Ricks vader de eerste met een trekker. Opa moest daar niets van weten. Toen beseften we hoeveel er verdwenen is. We vinden het belangrijk om bij te kunnen dragen aan een gezond en robuust landbouwsysteem. Dat kan door zoveel mogelijk biodiversiteit toe te voegen.'

Rick Huis in 't Veld: 'Als boer kun je daar invloed op hebben. Je kunt mede bepalen hoe het landschap eruitziet.' Zijn echtgenote voegt toe: 'Daar stond ik eerder, als consument, nooit echt bij stil.'

Houtwal

Het bedrijf heeft 15 hectare land bij huis en verderop nog 20 hectare. Vrijwel grenzend aan de open heuvelstal is eind vorig jaar gestart met de aanleg van een houtwal, een van de voorheen zo kenmerkende landschapselementen in de omgeving. 80 procent van dergelijke elementen is in de loop van tijd verdwenen.

'Deze houtwal is ruim 500 meter lang en 10 meter breed', zegt Rick Huis in 't Veld. Met daarin 120 soorten eetbare planten. Fruit, noten en kruiden. Nu zijn het niet veel meer dan wat sprieten in het gras, maar op termijn is het de bedoeling dat burgers hier zelf kunnen komen plukken.

Lid worden

In die zin sluit de houtwal mooi aan bij de dagelijkse praktijk van De Melkbrouwerij. Want behalve dat wordt geleverd aan winkels en horeca in Deventer en omstreken, kunnen consumenten ook lid worden. 'Vijftig gezinnen uit de omgeving zijn lid. Zij kunnen naar de brouwerij komen en zelf melk, yoghurt, boter, karnemelk en kefir meenemen', legt de melkveehouder uit.

Het systeem werkt op goed vertrouwen. Bij de koelcel liggen formulieren waar klanten invullen wat ze meenemen. Het geld wordt met een automatische incasso geïncasseerd. 'Het levert ons niet veel meer werk op, maar zorgt voor verbinding met de stad, met de consument. Zo kunnen we via voedsel ons verhaal vertellen. We hebben geen doelstelling qua ledenaantal. We willen alleen maar leuke klanten.'

Meer grond

Het directe contact met de consument en de aangeplante houtwal zijn nog maar het begin als het aan de melkveehouders ligt. Zo zijn ze op zoek naar meer grond. 'Hoe meer we hebben, hoe beter we onze idealen kunnen overdragen', zegt Arjuna Huis in 't Veld.

In de buurt hebben de melkveehouders met een andere ondernemer al een voedselbos van een hectare groot opgezet. 'En met Stichting Kostbaar Salland zijn we een pilot gestart om landschapselementen aan te planten. Boeren in de omgeving die dat willen, kunnen zich hierbij aansluiten.'

Duur en complex

Tegelijkertijd realiseren de ondernemers zich dat de manier waarop zij boeren, niet voor iedereen is weggelegd. Rick Huis in 't Veld: 'Ik denk niet dat er boeren tegen biodiversiteit zijn, maar het is duur en complex. Wij zijn ervan overtuigd dat het op de lange termijn iets oplevert. Het is niet realistisch om te denken dat heel agrarisch Nederland zo gaat werken. Vaak wordt vergeten hoe divers boeren zijn.'

Rick en Arjuna Huis in 't Veld denken dat de landbouw twee kanten opgaat. Enerzijds steeds intensiever, anderzijds boeren die aan landschapsbeheer doen en rechtstreeks contact hebben met de consument. Arjuna Huis in 't Veld: 'Die twee kunnen ook goed naast elkaar bestaan. Maar er zouden wel twee stromen beleid op moeten bestaan. Het zou mooi zijn als er meer geld komt voor boeren die als landschapsbeheerder werken.'