Faculteitsboerderij blijft trouw aan de praktijk

De verdwaald ogende trekkers op het Utrecht Science Park verraden al dat hier, behalve onderwijs op de faculteit Diergeneeskunde, ook echte agrarische activiteiten plaatsvinden. Dat gebeurt op De Tolakker, een gemengd boerenbedrijf aan het randje van de campus, uitziend over het groen dat grenst aan de Kromme Rijn.

Hier zwaait Leonie de Jongh-Vernooij de scepter. Zij is coördinator van De Tolakker, waar tien mensen werken. Dat lijkt veel, voor een bedrijf met 70 melkkoeien, 200 schapen en 120 zeugen. Maar hoewel De Tolakker in alles een 'gewoon' boerenbedrijf wil lijken, is het dat niet.

'De boerderij staat volledig ten dienste van het onderwijs op de faculteit. We bieden hier een beschermde leeromgeving, waar de studenten Diergeneeskunde in de praktijk kunnen zien hoe het er in een boerenbedrijf aan toegaat en ervaring met de dieren kunnen opdoen.'

'Uitleg is heel belangrijk'

Vragen beantwoorden en uitleggen hoe en waarom dingen gaan, is volgens De Jongh-Vernooij heel belangrijk. 'Soms moet ik echt uitleggen aan eerstejaars dat een koe eerst een kalf moet krijgen voordat ze melk gaat geven', lacht ze.

De mensen die werken op De Tolakker zijn in dienst bij de universiteit. 'Wij werken volgens de cao 38 uur. Normaal gesproken kun je natuurlijk geen boerderij runnen in 38 uur. Bovendien hebben we ook de onderwijsactiviteiten erbij.'

Al het personeel staat op de balans van De Tolakker, net als de medewerkers die transport van dieren naar de campus verzorgen. 'Dus qua bedrijfsvoering en -resultaten is De Tolakker niet te vergelijken met een normaal boerenbedrijf', zegt De Jongh-Vernooij.

Geen hypermoderne stallen

Toch is de boerderij op veel fronten wel praktijkconform. Verwacht geen hypermoderne stallen. Er vindt wel de noodzakelijke nieuw- en verbouw plaats, maar op het oog is alles vrij standaard uitgevoerd. 'De Tolakker is begin jaren tachtig gebouwd. Een jaar of twaalf terug is de ligboxenstal vergroot en een paar jaar geleden werd de melkstalapparatuur vernieuwd', laat de coördinator weten.

De boerderij ging van een 2x5- naar 2x6-stands melkstal. 'De varkensstal is aangepast, zodat we nu alle biggen zelf kunnen huisvesten tot ze weggaan op 25 kilo. Dit soort vernieuwingen moeten wel passen in het financiële plaatje, net als bij een regulier bedrijf.'

De melkveetak – 70 koeien met zo'n 40 stuks jongvee – is biologisch. De Jongh-Vernooij: 'We hebben 70 hectare land waar we zoveel mogelijk eigen eiwit en zetmeel vanaf halen. Dat lukt heel goed, het krachtvoerverbruik is 17 kilo per 100 kilo meetmelk.' Koeien geven gemiddeld 11.000 kilo melk. 'Het ruwvoer is dus van heel goede kwaliteit en de koeien zien er top uit', zegt de coördinator die thuis met haar man ook een melkveebedrijf runt. 'Dat moet ook, we zijn een voorbeeldbedrijf.'

Liefde voor dieren

Dat De Tolakker met liefde voor dieren en met dierenwelzijn hoog in het vaandel wordt gerund, is duidelijk. In de entree van de ligboxenstal hangen foto's van keurings- en 100.000 literkoeien. 'Ook dat stukje willen we de studenten graag meegeven', verklaart Vernooij, die het niet schuwt om zieke koeien met antibiotica te behandelen.

De Jongh-Vernooij: 'We hebben net een vervelende Klebsiella-besmetting gehad, daardoor is er veel antibiotica doorheen gegaan. Onze dierdagdosering ligt nu net boven de 1,5. We halen de voorgeschreven biologische eis van 0,75 dus nog lang niet, maar wat moet je dan? Koeien met een infectie maar euthanaseren? Dat doe ik echt niet. Het dierenwelzijn staat altijd voorop. Als daar behandeling voor nodig is, dan doen we dat.'

Er wordt wel alles aan gedaan om dergelijke problemen te voorkomen of in toom te houden. 'We zijn streng op boxhygiëne, dippen, voeding enzovoort. Preventief werken is sowieso heel belangrijk, daar gaat het ook steeds meer naartoe in de toekomst. Zo werken we met sensortechniek bij de koeien, om problemen vroegtijdig te kunnen signaleren. Het is mooi dat de studenten daar ook mee in aanraking komen', aldus de coördinator.

Stalklimaat varkens

'Bij de varkens zijn we erg bezig met het klimaat. Biggen willen nog wel eens op de verkeerde plek gaan liggen en mesten. We hebben een systeem gehuurd dat onder meer de luchtvochtigheid, luchtdruk, temperatuur, licht en bewegingen signaleert.' Zo hoopt De Jongh-Vernooij daar tijdig op te kunnen sturen, voor betere resultaten.

'Het is mooi als we voorop kunnen lopen, maar het moet wel praktijkconform blijven. De studenten moeten hier leren wat ze in de praktijk tegenkomen.'