Nieuw verdienmodel rond Eindhoven Airport

Volgens het European Union Emissions Trading System kost de emissie van 1.000 kilo CO2 24,88 euro. Op deze beurs kunnen bedrijven CO2-rechten kopen en verkopen. In april 2013 tikte de CO2-prijs een bodem aan van 2,97 euro per 1.000 kilo.

Sindsdien is de prijs gestaag gestegen. Waar het plafond ligt, weet niemand, maar economen hebben berekend dat 40 tot 80 euro per ton nodig is om in 2030 de doelen van het klimaatverdrag van Parijs te halen.

Compensatie

Steeds meer bedrijven willen op lange termijn klimaatneutraal worden. Compensatie van CO2 is dan een van de mogelijkheden. Deze compensatie verloopt nu nog vaak via projecten ergens anders in de wereld: bijvoorbeeld door het aanplanten van bomen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.

Maar compensatie kan ook dichter bij huis worden gerealiseerd. Zo onderzoekt Erik van den Oord namens Agrarische Natuurvereniging Het Groene Woud (Midden-Brabant) de mogelijkheden om de CO2-uitstoot die Eindhoven Airport veroorzaakt, deels te compenseren door boeren in de regio.

Reizigers

Reizigers van Eindhoven kunnen nu al, op vrijwillige basis, de CO2-uitstoot van hun reis afkopen. Van den Oord: 'Een retourtje Barcelona is goed voor 370 kilo CO2. Bij de huidige CO2-prijs compenseer je dus voor 9,20 euro de uitstoot van zo'n vlucht.'

Belangrijke vraag is: hoeveel CO2 kunnen boeren en tuinders in Nederland extra per hectare vastleggen? 'Dat is nog voor een groot deel onontgonnen terrein', zegt Roel Clement, projectleider klimaat en energie bij ZLTO.

Portugal

Er circuleren wel veel getallen. Zo slaagden Portugese onderzoekers erin om per hectare 4.500 tot 5.300 kilo CO2 per jaar extra vast te leggen. Dat gebeurde dankzij een mengsel van gras, kruiden en peulvruchten. Vervolgens werd het land extensief begraasd: de helft ervan werd niet geoogst en keerde daarmee terug naar de bodem.

In het Oostenrijkse Kaindorf leggen zo'n tweehonderd boeren sinds enkele jaren tegen betaling CO2 vast. Ze presenteren cijfers van 10.000 kilo met uitschieters van 50.000 kilo CO2 per hectare per jaar. In Kaindorf worden vaak schrale percelen ingezet. Dat zou voor een deel die spectaculaire resultaten verklaren.

Meten

Ander punt van discussie: hoe meet je de vastlegging van CO2? Ook daarover bestaan nog veel vragen, weet Clement. 'Humus, organische stof, stabiele koolstof: je kunt vastlegging op verschillende manieren bepalen.'

Nederlandse deskundigen verwachten niet dat resultaten zoals in Portugal en Oostenrijk ook in Nederland haalbaar zijn. Mede omdat Nederlandse landbouwgrond ook nu al relatief rijk is aan organische stof in vergelijking met veel andere landbouwgronden in Europa.

60 euro per hectare

De komende tijd moet duidelijk worden hoeveel extra CO2 er in Nederlandse landbouwgrond kan worden vastgelegd. Clement denkt dat 1.000 tot 3.000 kilo per hectare per jaar reëel is. Van den Oord gaat ervan uit dat deelnemers rond Eindhoven tot 2.500 kilo CO2 per hectare per jaar extra kunnen vastleggen. Tegen een marktprijs van 24,88 euro zou dat een extraatje zijn van ruim 60 euro per hectare.

Is dat hoog genoeg om de bedrijfsvoering op een aantal punten aan te passen, zoals niet-kerende grondbewerking, groenbemesters en vermindering van het aandeel rooivruchten in het bouwplan? Van den Oord: 'De verwachting is dat de prijs voor CO2 snel zal oplopen. Daardoor wordt het verdienmodel ook snel aantrekkelijker.'

Regionale producten

Van den Oord kijkt verder dan alleen CO2-compensatie. 'Ik denk bijvoorbeeld ook aan het verkopen van regionale producten op vliegveld Eindhoven. De frites die daar worden verkocht, kunnen worden geleverd door de boeren die aan dit project deelnemen.' De interesse onder boeren in Het Groene Woud is in ieder geval groot: bij Van den Oord is al 6.000 hectare aangemeld.

Clement wijst nog op andere pluspunten van meer koolstof in de bodem. 'Koolstofrijke grond houdt vocht langer vast, laat water beter door, heeft minder stikstof en fosfaat nodig en is rijker aan biodiversiteit.'

Maatschappelijk draagvlak

Bovendien is regionale CO2-compensatie goed voor het maatschappelijk draagvlak van de agrarische sector. 'Voor regionale CO2-compensatie kun je een hogere prijs bedingen. Een regionaal project in Nederland spreekt meer tot de verbeelding dan compensatie in pakweg Kenia en of Paraguay.'

Boeren worden met grote regelmaat benaderd door partijen die CO2-rechten willen kopen. Het gaat dan om vastgelegde koolstof in de bodem of andere, potentieel verhandelbare klimaatprestaties. Maar geboden prijzen, looptijd en voorwaarden zijn vaak niet gunstig en de borging is discutabel. 'Ga daarom niet klakkeloos in op voorstellen.'

Leden kunnen met vragen altijd terecht bij hun regionale organisatie.

Certificeringssysteem

Wat nog ontbreekt, is een robuust certificeringssysteem dat kopers van CO2 garandeert dat de uitstoot echt wordt gecompenseerd. Daarbij ligt de lat hoog, weet Van den Oord.

'Ik krijg weleens de indruk dat voor een project ver van huis de standaarden minder streng zijn. Bedrijven willen wel regionaal compenseren, maar stellen hoge eisen. Dat wordt nog een uitdaging. Maar het gaat lukken, dit jaar nog. Daar ben ik van overtuigd.'