Brexit begon bij val Berlijnse Muur

Column Algemeen Klaas Johan Osinga 09 nov 2019 om 09:10uur

Vandaag, 9 november 2019, is het dertig jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Een moment van hoop voor miljoenen Europeanen, veertig jaar gescheiden van elkaar door het IJzeren Gordijn.

Met verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk op 12 december ga ik nog een jaar terug in de geschiedenis: een speech van de Britse premier Margaret Thatcher in Brugge op 20 september 1988. Ze presenteerde daar twee punten: 1. De naties van het Oostblok horen bij de Europese gemeenschap. Revolutionair, een jaar voor de muur viel. 2. Ik wil geen Europese, sociale superstaat, waar voorzitter Jacques Delors van de Europese Commissie toen voor stond.

Thatcher had net de Britse arbeidsmarkt geliberaliseerd en de vakbonden verslagen. De Britse economie trok aan. Ze was op het hoogtepunt van haar roem. Thatcher zat niet te wachten op een sociaal Europa dat zwakkeren zou beschermen. Haar speech was al het begin van de brexit. Vereniging van Oost- en West-Europa werd gezien als een poging om Europa te verzwakken.

Door Thatchers speech wonnen eurosceptici aan kracht. De Europese samenwerking had er eerst nog niet van te lijden: de EU ging van 12 naar 28 lidstaten. Maar de kiem was gelegd voor wat we in 2019 meemaken.

Van iedere euro die in de land- en tuinbouw wordt verdiend, is driekwart te danken aan de Europese samenwerking

Klaas Johan Osinga, beleidsspecialist team Internationaal LTO Nederland

De brexit kan nog alle kanten op. Frankrijk, met steun van Nederland, zegt 'nee' tegen Noord-Macedonië en Albanië. Populisme viert hoogtij. Eurocommissaris Günther Oettinger spreekt over 'leugenachtige' cijfers van Nederland over wat Den Haag moet meebetalen aan Brussel.

Vroeger was landbouw goed voor 70 procent van de EU-begroting en kon je berekenen wat ieder land betaalde en ervoor terugkreeg. In Oettingers begrotingsvoorstel is het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) goed voor 28 procent. Dat is 0,4 procent van het Europese bruto binnenlands product.

GLB-betalingsrechten worden zo nominaal met 5 procent gekort (Nederland: 3,9 procent), regionale fondsen met 7 procent en het plattelandsbeleid met 15 procent. In het kader van 'modernisering' krijgen veiligheid, buitenlandbeleid en innovatie meer geld. Deze discussie eindigt eind 2020 met een nachtelijk compromis.

Van iedere euro die in de land- en tuinbouw wordt verdiend, is driekwart te danken aan de Europese samenwerking. Nederland gaat straks iets meer betalen. Maar we verdienen aan Europa, dertig jaar na de val van de Berlijnse Muur. Het zou fijn zijn als dat ook door Den Haag werd erkend.