Melkveehouder Keuper kiest vanuit zijn hart voor biologisch

Het vlak bij de grens gelegen melkveebedrijf met de monumentale boerderij van Tom en Gerdien Keuper in het Gelderse Megchelen vormt een idyllisch plaatje. De 85 koeien staan tevreden op stal en Tom Keuper kijkt met een goedkeurende blik rond. Aan de buitenkant van de boerderij, de melktap en de stal is niet te zien dat sinds eind vorig jaar een historische verandering is ingezet op het bedrijf.

Sinds 1 december is Keuper officieel biologisch melkveehouder en haalt niet meer FrieslandCampina, maar Eko Holland de melk op. Hij had weinig keus, want omdat FrieslandCampina voor zijn ruim 5 ton biologische melk geen afzet had, had Eko Holland dat wel. 'Het is jammer dat FrieslandCampina er zo in staat. Biologische melk verwaarden past waarschijnlijk niet bij hun kernkwaliteiten. Gevolg is dat boeren die hun nek uitsteken op het gebied van biodiversiteit en landschapsbeheer, bij de coöperatie moeten vertrekken. En dat bij een coöperatie die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan.'

Weiden

De melkveehouder doelt hiermee ook op zijn eigen bedrijf, waar hij bijvoorbeeld inzet op klavers en kruiden in het grasland. Op zijn bedrijf staat sinds 2007 zoveel mogelijk weiden centraal en is in de bedrijfsvoering ingezet op lage kosten in plaats van efficiëntie. Keuper, die een aantal jaren pleitbezorger was van Pure Graze, weidt zijn koeien van april tot november. Hij werkt met een voorjaarskalvende Fries-Hollandse veestapel.

Zijn vader was lid van de Vereniging tot Behoud van Boer&Milieu (VBBM) en zijn visie om zuinig om te gaan met grond, bodem en mineralen sprak ook Tom Keuper aan. Sinds 2002 vormde hij een maatschap met zijn ouders en eind vorig jaar kwam het bedrijf officieel op naam van hem en zijn vrouw Gerdien.

Keerpunt

Keuper licht toe dat voor zijn bedrijf de overstap naar biologisch niet groot meer was. 'In 2007 stopte ik met de mais. We gooiden het gras- en beweidingssysteem om. Dat was een keerpunt. Ik kon het niet meer rondrekenen om alsmaar meer koeien te houden en de marge uit het oog te verliezen. De balans tussen grond, arbeid, hoeveelheid koeien en gebouwen was aan het verdwijnen. Dat wilde ik niet.'

Al in 2012 stond de melkveehouder op het punt om de stap naar biologisch te maken, maar mede doordat de bestaande financiering nog te hoog was en er nog wat grond bijgekocht moest worden om extensiever te worden, zag hij daar toch van af. 'Wel zijn we vanaf dat moment volledig voor een lagekostensysteem gegaan en hebben we flink afgelost. Maar eigenlijk wist ik al lang dat ik ooit biologisch boer zou zijn.'

Ander gevoel

Na een omschakelperiode van anderhalf jaar is Keuper sinds 1 december officieel biologisch melkveehouder. En dat voelt wel degelijk anders als hij 's ochtends de stal in stapt. 'Biologisch boer zijn geeft rust, want je hoeft niet telkens tegen de grenzen aan te vechten. Dat is bij gangbare boeren wel het geval. Een bioboer is meer in balans met zichzelf en zijn bedrijf. Als ik geen krant lees of tv kijk, heb ik geen last meer van negativiteit. Natuurlijk brengt een verandering ook onzekerheden met zich mee, want we hebben nu minder sturingsmogelijkheden.'

In de anderhalf jaar durende omschakelperiode verkocht Keuper 30 koeien. Hij melkt er nu 82 in plaats van 110 en heeft 30 stuks jongvee. Nog steeds heeft hij 54 hectare grond, voornamelijk klei- en zavelgrond.

Lagere melkproductie

'Doordat we in 2007 hebben ingezet op zoveel mogelijk gras en weiden, zakte de productie toen in van 8.500 naar 6.500 kilo melk', zegt de melkveehouder. De melkproductie bleef in de omschakelperiode op peil. In de omschakelperiode leverde het bedrijf in plaats van 700.000 ton 525.000 ton melk op jaarbasis. Door de verkoop van een groot deel van de fosfaatrechten kon de ondernemer deze terugval bekostigen. 'Reken maar uit: 7 ton en een melkprijs van 35 cent of ruim 5 ton met een prijs van 49 cent. Netto komt dat op hetzelfde uit', licht hij toe.

De grasopbrengst daalde van 11 ton droge stof naar 8 ton. 'Natuurlijk groeit er minder gras omdat we geen kunstmest en chemische onkruidbestrijding toepassen, maar ik heb geen kunstmestkosten meer en mestafzet kost me niets. Ook zijn de koeien gezonder en hebben we minder dierenartskosten, loonwerkkosten en lagere krachtvoerkosten, ook al is biologisch krachtvoer duurder', zegt Keuper.

Water

'De kunst is om zoveel mogelijk grasgroei te realiseren. Dat kan prima zonder kunstmest. Water is een meer beperkende factor dan kunstmest. Gelukkig zitten we hier niet op extreem droogtegevoelige zandgrond.'