Texel wil zelfvoorzienend zijn in waterbeheer

Het zou mooi zijn als we daarin slagen, stelt Langeveld. Heel toepasselijk heet het project 'Zoete toekomst voor Texel'. Om van start te kunnen gaan, mist er nog een bedrag van enkele tonnen, maar LTO Noord heeft de hoop gevestigd op het Waddenfonds dat voor dit soort breedgedragen initiatieven al vaker geld heeft vrijgemaakt.

Jaarlijks pompt het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier ruim 40 miljoen kuub overtollig water het eiland af. Langeveld: 'Als het ons lukt om daarvan een kwart op te slaan in de bodem, dan kan daarmee de hele landbouw op het eiland worden bediend. Net als de natuur overigens, die soms ook onder droge perioden te lijden heeft. Daarom is ook Staatsbosbeheer hierbij betrokken.'

Betaalbaar systeem

Het project gaat uit van de aanleg van twee proefvelden van 50 tot 100 hectare, waarbij in de tweede proef de expertise uit de eerste proef wordt ingezet. 'Uiteindelijk is het de bedoeling dat we tot een betaalbaar systeem komen dat over het hele eiland kan worden uitgerold.'

Met het totale project is een investering gemoeid van ruim 2 miljoen euro. Langeveld heeft zitting in het stichtingsbestuur dat hiervoor speciaal is opgericht. Ook andere overheden en belangenorganisaties zijn hierin vertegenwoordigd. 'Voldoende zoetwater is van levensbelang voor heel Texel. Vandaar dat dit initiatief ook zo breed wordt gedragen.'

Proefveld

In het ideale scenario wordt volgend voorjaar al een begin gemaakt met de aanleg van het eerste proefveld aan de Postweg in De Cocksdorp. Bloembollenteler Marcel Smit in De Cocksdorp kan eigenlijk niet wachten.

'De klimaatverandering zorgt voor steeds extremere weersomstandigheden. Dat betekent ook dat er soms lange perioden van droogte zijn. Dat kan funest zijn voor de bollen. Vandaar dat ik hier graag mijn medewerking aan verleen.'

Grondhonger

De grondhonger op Texel is groot. Dat maakt het steeds lastiger om vers land te huren, stelt Smit. 'Want lang niet alle percelen zijn geschikt voor de bollenteelt. En daar komt dus de factor water in droge perioden bij. Als we zelf meer het initiatief kunnen nemen met een systeem voor ondergrondse wateropslag, dan is dat voor ons extra waardevol. Hetzelfde geldt voor de pootgoedtelers op het eiland.'

Naast Smit en Langeveld hebben nog enkele akkerbouwers en melkveehouders zich aangemeld voor de proeven. 'Aan de bereidheid onder de ondernemers ligt het niet,' stelt Langeveld.

Ondergronds

'We zijn al jaren bezig om oplossingen te bedenken voor de droogte. Van buitendijkse opslag tot en met het bufferen van extra water in natuurgebieden. Wateropslag onder de agrarische percelen lijkt financieel het beste haalbaar en maatschappelijk het meest wenselijk.'

Smit verwacht dat als ondergrondse opslag technisch haalbaar en betaalbaar is, daarmee ook een van de meeste efficiënte methoden van wateraanvoer kan worden ontwikkeld. 'Het water wordt in de winter opgevangen via de drainage.'

Langeveld knikt: 'Het idee is om in het groeiseizoen het water via dezelfde buizen in het perceel te brengen en op peil te houden. Het mooie van die subirrigatie is dat daarbij eigenlijk geen water verloren gaat door verdamping, zoals dat bij beregenen of zelfs druppelirrigatie het geval is.'

Wereldvoedselprobleem

De LTO Noord-bestuurder voorziet grote effecten voor de rest van Nederland of zelfs de wereld. 'Als het lukt om regenwater langer vast te houden in een gebied, dan kan dat een cruciale bijdrage leveren aan een oplossing voor het wereldvoedselprobleem.'

Langeveld weet zich in zijn overtuiging gesteund door het enthousiasme van een Egyptische delegatie die Texel dit najaar bezocht. 'Die mensen waren echt onder de indruk van hoe we hier op het eiland omgaan met waterbeheer. Ook in de Nijldelta stroomt veel zoetwater nodeloos naar de zee. Verzilting van landbouwgrond speelt daar ook een rol. Wellicht leidt ons project tot nieuwe inzichten die daar ook bruikbaar zijn.'

Stroperig

Wel is het dan zaak dat er snel stappen worden gezet, stelt Langeveld kritisch vast. 'Dit proces is lang en stroperig. Dat maakt het lastig om ondernemers gemotiveerd te houden. Aan de andere kant verwacht ik dat het snel kan gaan, als blijkt dat we technisch stappen vooruit kunnen zetten', zegt hij.
'Neem de aanleg van de zoetwaterstuw, die ook lang heeft geduurd, maar die een geweldig positief effect heeft op de zoetwatervoorziening op het eiland. Zoiets kan nu ook gebeuren.'