LTO-vakgroep vormt visie voor Nederlandse bosbouw

Waarom werkt de vakgroep aan een visie voor de bosbouw in Nederland?

'De bosbouw is in de afgelopen 25 à 30 jaar verdwenen uit Nederland. De houtproductie is in die periode in het slop geraakt waardoor de opbrengst aan hout is gezakt tot nagenoeg nul.

De monocultuur van bossen heeft geleid tot grote ziektedruk

Henk Raaijmakers, voorzitter LTO-vakgroep Bomen, vaste planten en zomerbloemen

'Van de huidige productie heeft zo'n 95 procent de bestemming van biomassa en gaat nog maar ongeveer 5 procent naar duurzame producten in de bouw en meubelmakerij. Als Nederland zich net als vroeger weer op de eigen productie van hout richt, produceert het een duurzaam alternatief voor tropisch hardhout.

'Daarnaast zie je dat het niet goed gaat met de Nederlandse bossen. Ze hebben te lijden van extreme weersomstandigheden, zowel droogte als hevige regenval. De monocultuur van bossen heeft geleid tot grote ziektedruk, zoals de essentaksterfte in de Flevopolder waardoor 10.000 hectare opnieuw moet worden aangeplant. De fijnspar wordt weggevaagd door de letterzetter, een kever. En de eikenprocessierups vormt een steeds groter probleem.'

Hoe moet die houtproductie vorm krijgen?

'We moeten toe naar een nieuw concept van veerkrachtige, robuuste bossen die meerdere functies combineren. Bossen zijn er in dit concept voor de houtproductie, de recreatie, de biodiversiteit en het verbeteren van de bodemkwaliteit.

'Een bos zou moeten bestaan uit meerdere soorten bomen: pioniershout dat relatief snel groeit, zoals essen, berken en elzen. En daarnaast uit traaggroeiende soorten, zoals beuken en eiken die in de lange kringloop mineralen vastleggen en CO2 opslaan. Zo ontstaan ecosystemen waarin de diverse boomsoorten elkaar ondersteunen en de kans op ziekten kleiner is dan in monobossen.'

Waarom komt de vakgroep nu met de visie en niet pakweg tien jaar geleden, toen de staat van de bossen al verslechterde?

'Dit is het momentum: alle lichten staan op groen. Dit is een groene oplossing voor het CO2-probleem die veel chiquer is dan CO2-opslaan in de grond. De Groene Stad is een beweging naar groen in en om steden, de gezondheidsaspecten van groen staan ruim in de aandacht en in de bouw en bij architecten groeit de belangstelling voor hout snel.

'Daarbij komt dat de aanleg en het onderhoud van 1 hectare natuur momenteel 1.900 euro subsidie per jaar vragen. Bij de landbouw is dat bedrag, inclusief Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, 600 euro. Ik zeg niet dat er met deze nieuwe manier van bosbouw geen subsidie meer nodig is, maar door de houtproductie is er wel een beter verdienmodel.'

Waarom neemt u het voortouw?

'We zijn hierover met meerdere partijen in overleg, zoals de Vereniging van Bos- en Natuureigenaren en de Unie van Bosgroepen. Boomkwekers staan aan het begin van de keten en zorgen voor het uitgangsmateriaal. Per slot van rekening is van een slechte plant nooit een goede boom te maken.

'Veel van de kennis en de productie van uitgangsmateriaal is verdwenen uit Nederland. Veel zaadgaarden zijn verloren gegaan. Dat zullen we allemaal weer moeten opbouwen, door onder andere te rade te gaan in houtproductiegebieden in Scandinavië, Noord-Frankrijk en Duitsland, in verband met de klimaatadaptatie.

'We moeten in kaart brengen wat de behoefte is in Nederland. Naar welke houtsoorten is er vraag? Wat is er nu beschikbaar? Ook moeten we inventariseren welke gronden beschikbaar komen voor bos. Dat moet in samenwerking met andere partijen worden vastgesteld.'

Hoe gaat het verder met het plan?

'We zijn bezig met het opstellen van een manifest over de visie. Dat zullen we aanbieden aan het ministerie van LNV.'