Brabant voorbeeld voor nieuw veehouderijbeleid?

De regeringscoalitie van CDA, VVD, D66 en CU leek al aardig opgewarmd voor het advies van het Adviescollege Stikstofproblematiek onder leiding van oud-minister Johan Remkes. Kamerleden van CU en D66 prezen de mogelijkheden in het advies. CDA en VVD plaatsten nog wel een kanttekening maar waren uiteindelijk ook positief over het advies.

Dat advies houdt onder meer in dat de veehouderij zal krimpen. Bedrijven met een grote stikstofemissie in of bij Natura 2000-gebieden wacht een warme sanering. Hoe dat eruit gaat zien, wie er voor in aanmerking komen en wat de voorwaarden zijn, is onduidelijk. Het adviescollege laat de praktische invulling aan het kabinet en de Tweede Kamer. De uitvoering komt bij lagere overheden liggen, zoals de provincies.

Ongelijk provinciaal speelveld

Er is al een voorbeeld van hoe zo'n aanpak er uit kan zien. Wie de ontwikkelingen in provincie Noord-Brabant volgt, weet dat daar al flink wordt gestuurd op sanering en aanpassing van stallen. Daarmee komt ook een probleem boven drijven. Provinciale Staten in Noord-Brabant hebben een ander politiek stempel dat dat Noord-Holland, Gelderland of Zeeland. Als de provincies ruimte hebben voor eigen invulling, ontstaan er verschillen en krijgen veehouders te maken met een ongelijk speelveld binnen de landsgrenzen.

Commissie-Remkes stelt ook voor om bij elke overdracht van stikstofruimte, binnen of buiten een bedrijf, ruimte af te romen. En dat ook te doen bij latente ruimte. Dat brengt het risico met zich mee dat de emissiereductie rondom Natura 2000-gebieden volledig vastloopt. De prikkel om te verduurzamen ontbreekt als vrijgekomen stikstofruimte wordt afgenomen op het moment dat een bedrijf daarvoor investeert.

Als het zover komt dat de emissierechten verhandelbaar worden met sectoren buiten de landbouw, dan dreigt een drama voor de veehouderij. Voor grote industriële bedrijven is het aankopen van emissierechten een kleiner obstakel dan voor individuele boeren met beperkte investeringsruimte.

Klappen vallen al

Het advies van de commissie zorgt voor onzekerheid bij veehouders, maar er zijn ook sectoren waar direct al klappen dreigen vallen. Cumela Nederland, de brancheorganisatie voor bedrijven in groen, grond en infra, stuurde al een noodkreet de wereld in. Veel leden kampen met de stilgevallen aanleg van wegen en woningbouw. Als dit niet wordt vlotgetrokken, komen deze bedrijven in geldnood en dat zal leiden tot ontslagen.

Als het aantal veehouders en hun ingehuurd loonwerk de komende jaren sterker terugloopt dan nu, neemt het perspectief voor de Cumela-leden nog verder af.