'Blijf alert op verwerpers door neospora'

'De laatste tien jaar hebben we in onze dierenartspraktijk geen uitbraken van neospora meer gehad', zegt rundveedierenarts Bernadette Austie van Dierenartspraktijk Tubbergen. Destijds begeleidde ze een bedrijf dat veel verwerpers door neospora had. Ze tapte van alle koeien bloed en kreeg de positieve dieren in beeld. 'De boer besloot meteen om van die dieren geen kalveren meer aan te houden.'

Op een ander bedrijf ontstond een abortusstorm na de aanschaf van een jong hondje. Ze weet nog dat ze de kinderen van de boer waarschuwde voor neospora. 'Een pup is namelijk heel gevoelig voor het overbrengen van de parasiet. Hij kauwt op nageboortes en poept sneller tussen het voer.'

Minder bekend

Zijn er op een melkveebedrijf verwerpers, dan tapt Austie bloed. Maar neospora blijkt nog nauwelijks de boosdoener te zijn. 'Waarschijnlijk weten veel boeren dat ze uit moeten kijken met honden op de boerderij.' Dat de neospora vooral wordt overgedragen van koe op kalf, is volgens haar minder bekend. 'Laat de aandacht voor de ziekte niet verslappen. Blijf alert!'

Ook dierenarts Mariska Lansbergen van Dierenkliniek Benschop Oudewater ziet binnen haar praktijk nauwelijks klinische uitbraken van neospora. Ook bij bloedonderzoek na verwerpen is neospora vaak niet de oorzaak. Maar dat wil niet zeggen dat de ziekte er niet is. 'Neospora is vaak sluimerend aanwezig. Het zijn bijvoorbeeld de opbrekers die weer gewoon drachtig worden.'

Dierenarts Klaas Pieter Mulder van Dierenartspraktijk Noord-West Groningen had onlangs nog een verwerper met veel neospora-antistoffen. 'Dat is toevallig. Want eigenlijk tonen we deze ziekte in onze praktijk niet heel vaak aan bij verwerperbloedjes. We hadden een tijdje geleden wel een melkveebedrijf met meer neosporaproblemen, maar dat was het eigenlijk wel.'

'Neospora niet aan het uitsterven'

Abortusstormen door neospora, en ook andere ziekteverwekkers, kwamen vroeger veel vaker voor in Mulders praktijk. De dierenarts dicht dat onder andere toe aan een betere algehele hygiëne. Is neospora in Nederland aan het uitdoven? 'Nee', zegt rundveedierenarts Thomas Dijkstra van de Gezondheidsdienst voor Dieren. 'Dat kan alleen bij een landelijke aanpak. Maar daar is geen sprake van, ook niet in de omringende landen. Neospora komt wereldwijd voor. Binnen de EU zien we in de zuidelijke landen een hoger percentage besmette dieren.'

Volgens Dijkstra komt neospora nog steeds voor op 80 procent van de Nederlandse melkveebedrijven en bij 10 procent van de dieren. 'Meestal gaat het om een familieprobleem: van moeder op kalf.'
Dijkstra zegt dat neospora vaak een onderschat probleem is. Hij vergelijkt de ziekte weleens met een druppelende kraan. 'Op het eerste oog lijkt het weinig, maar uiteindelijk heb je een grote plas water.'

Nauwelijks problemen

Maar hoe komt het dan dat sommige rundveedierenartsen nauwelijks problemen door neospora signaleren? 'Het lijkt of het probleem minder groot is, omdat het percentage verwerpers waarbij neospora is aangetoond is gedaald.' In de laatste vijftien jaar is het percentage gedaald van 22 naar 14.

Een oorzaak van de procentuele daling kan volgens Dijkstra zijn dat abortus, veroorzaakt door andere verwekkers, in aantal is toegenomen. Een harde conclusie is volgens hem niet te trekken. 'Wel zijn de meeste veehouders en dierenartsen zich meer bewust van de ziekte. Daardoor nemen ze preventieve maatregelen. En dat is positief.'