Patiostal vleeskuikens scoort beter

Reportage Zeeland Peter van Houweling 04 sep 2019 om 06:25uur

De familie Bevelander heeft een patiostal voor vleeskuikens in Poortvliet. De kosten liggen hoger dan bij een gangbare stal, maar de technische resultaten zijn beter. Ook met dierenwelzijn scoort de stal hoger.

Het bedrijf van Bram, zijn vrouw Corina en hun zoon Martijn Bevelander zat eerst alleen in Sint-Annaland. Ze hebben daar een grondstal met 25.000 kuikens. Groei was daar niet mogelijk. Stallenbouwer Vencomatic had toen een staltype in onderzoek, waarbij in de bestaande gebouwen toch enige groei mogelijk was. In overleg met de stallenbouwer installeerde Bevelander in 2007 een prototype hiervan in een aardappelloods naast de grondstal.

In die stal worden niet de eendagskuikens aangevoerd, maar de eieren, die drie dagen later uitkomen. Na tien à twaalf dagen gingen de kuikens via een transportband naar de grondstal. Daardoor kon Bevelander het aantal rondes uitbreiden van zeven naar elf per jaar. Want als de ene stal werd schoongemaakt, ging alles door in de andere stal.

Voetzoolscores

Het systeem van uitkomst in de stal is bovendien beter voor het welzijn van de kuikens, zo blijkt uit verschillende onderzoeken. Zo concludeert het Proefbedrijf Pluimveehouderij in België dat het 'significant beter is voor het welzijn' gezien de betere voetzoolscores. De kuikens hebben na uitkomst direct toegang tot voer en drinken. Er is veel minder stress', is de ervaring van Bevelander. 'Als je nieuwe kuikens in de stal doet, hoor je ze na drie dagen nog gillen.' Tegelijk daalde het medicijngebruik bijna naar nul en het uitvalspercentage van 5 naar 2 procent.

Het antibioticagebruik is geminimaliseerd van één dierdagdosering naar vrijwel nul

Martijn Bevelander, pluimveehouder in Poortvliet

Kuikens hebben direct toegang tot voer en drinken. © Peter Roek

De familie zag niet op tegen een stal die nog niet was uitontwikkeld, met meer techniek en met diverse kinderziektes. 'Wij hebben onze schouders eronder gezet', vertelt Martijn Bevelander. 'Wij gingen ervoor. Wij hebben veel uren in deze stal gestoken. We wilden het systeem laten slagen.' Het duurde uiteindelijk twee jaar voordat het optimaal draaide.

De Tholenaren wilden onder andere verder groeien omdat zoon Martijn in het bedrijf kwam. Dat kon niet op die locatie in Sint-Annaland. Daarom zochten ze andere mogelijkheden. Al gauw viel hun oog op de locatie in Poortvliet, waarvoor een vergunning beschikbaar was voor 5.000 vierkante meter varkensstal. Het lukte hun om die om te zetten naar pluimvee.

Zes etages

In 2016 bouwden de ondernemers daar een stal voor 150.000 vleeskuikens, met een doorontwikkeld patiosysteem met zes etages. Ze mogen daar nog eenzelfde stal bijbouwen, maar dat is nu nog even te hoog gegrepen. Martijn Bevelander: 'De prijs van de pluimveerechten is bepalend. Zodra het kan, staat de stal er zo naast.'

De patiostal bestaat uit twee cellen met elk twee rijen van zes etages. Per vierkante meter kunnen 2,8 keer zoveel kuikens worden gehouden als in een grondstal. De eieren komen via een transportband de stal in. De kuikens kruipen er enkele dagen later uit en springen dan op de leeflaag met strooisel, waar ze direct kunnen eten en drinken. Na drie dagen voeren transportbanden de eierschalen weer de stal uit.

Minder stress

Ook in deze vernieuwde patiostal is er bij de kuikens veel minder stress, uitval en ziekte, is de ervaring van de Thoolse pluimveehouders. 'Het antibioticagebruik is geminimaliseerd van één dierdagdosering naar vrijwel nul', legt de ondernemer uit.

Als de kuikens na zes weken slachtrijp zijn, gaan ze via transportbanden naar een aparte laadruimte. Omdat er geen vangploeg en shovel in de stal hoeven te komen, is ook in deze fase de stress voor de kuikens minimaal volgens de pluimveehouder.

'Het systeem klinkt als een klok', stelt Bevelander. Niet alleen het uitkomen van de eieren in de stal is een voordeel, ook de klimaatkamer boven in de stal en de techniek om het klimaat te regelen, zijn pluspunten. 'Alle techniek heb je bij de hand. Je kunt veel meer sturen. Dat komt de resultaten en het welzijn van de kuikens ten goede.'

Klimaatkamer

Met de klimaatkamer is de temperatuur goed constant te houden. Twee warmtewisselaars warmen de buitenlucht op, voordat die met de stallucht wordt vermengd. Vervolgens gaat de gefilterde lucht gelijkmatig via de zijwanden de stal in. Bij hitte kan de luchttemperatuur op de klimaatzolder met nevel 12 graden omlaag worden gebracht. De mogelijkheid tot verneveling verhoogt bovendien de brandveiligheid.

Het systeem is efficiënt, maar duurder. Een gangbare stal kost ruim 12 euro per kuikenplaats, een patiostal ruim 17 euro. Dankzij de betere technische resultaten is dat verschil 'dubbel en dwars' terug te verdienen, is de ervaring van Martijn Bevelander.

De familie is tevreden over het systeem waar ze zo veel tijd en energie in heeft gestoken. 'Zeker als je ziet wat dit na twee jaar proberen is geworden.'

Patiostal versus concepten

Het patiosysteem benut de hele stalruimte, doordat er meer etages zijn. De technische resultaten zijn beter dan in een grondstal. De nettovoederconversie ligt bijvoorbeeld op 1,11, terwijl deze gemiddeld op 1,25 ligt. De productie per vierkante meter ligt op 60 kilo, in een grondstal op 53 kilo, met ruwweg dezelfde arbeidskosten. Het uitkomstpercentage ligt boven de 98 procent. De energiekosten zijn lager omdat het vloeroppervlak relatief klein is dankzij de etages. In Nederland zijn nu acht patiostallen voor vleeskuikens. Van over de hele wereld is belangstelling voor de stal van de familie Bevelander in Poortvliet. Bevelander installeerde in de stal in Sint-Annaland vorig jaar het doorontwikkelde X-trecksysteem, dat uitkomen in de stal ook in grondstal mogelijk maakt. Ook dat gaf veel betere technische resultaten. Bram Bevelander is kritisch op het Beter Leven-keurmerk, omdat daarvoor volgens hem per kuiken meer voer, meer medicijnen en meer energie nodig zijn dan in een patiostal.