Akkerbouw heeft veehouderij nodig

De wereld wordt steeds plantaardiger, althans in West-Europa en enkele andere welvarende gebieden van de wereld. Als akkerbouw spelen we graag in op de groeiende groep vegetariërs, flexitariërs en veganisten.

Zo blijken aardappelzetmeel en aardappeleiwit uitstekende grondstoffen voor plantaardige kaas en veganistische snoepjes. Het verdienmodel van Avebe en zijn zetmeelaardappeltelers varen er wel bij.

Wederzijdse belang

Maar een plantaardige wereld zonder dierlijke productie is niet in het belang van een sterke akkerbouw. In de discussies over de grootte van de veestapel moet daarom ook het wederzijdse belang van dierhouderij en plantaardige productie worden meegewogen.

Een wereld zonder vee betekent ook een wereld zonder dierlijke mest voor de akkers. Want de mineralen en de organische stof die wij als akkerbouw afvoeren, moeten ook weer worden aangevuld.

Verwaarden

Juist de veehouderij is in staat om producten te verwaarden tot voor de plant en voor de bodem waardevolle voeding. Daar horen naast gras bij- en restproducten uit de akkerbouw bij zoals bietenpulp, aardappelpersvezels en bierbostel.

In delen van de wereld waar mensen niet in de luxe positie verkeren van een veestapel van Nederlandse proporties, draait de akkerbouw dan ook grotendeels op fossiele kunstmest om de mineralen aan te vullen. Dat is niet duurzaam.

Er zijn mensen die menen dat plantaardige mest de oplossing is en dat compost en vlinderbloemigen in plaats van dierlijke mest moeten worden gebruikt. Vlinderbloemigen zijn in staat om stikstof uit de lucht te binden en zo de inzet van kunstmest en dierlijke mest te verlagen.

Roofbouw

Alle mineralen die met gewassen worden afgevoerd, moeten ook weer worden aangevoerd. De ene akker plantaardig bemesten door de andere akker hiervoor te gebruiken, is niet duurzaam en legt een groot beslag op het grondgebruik. Onze heidevelden en zandverstuivingen zijn op deze wijze ontstaan. Plantaardige bemesting geeft niet alleen opbouw, maar ook roofbouw.

Laten we wel zijn: ook in ons kringloopsysteem van akkerbouw en veehouderij verliezen we nu nog te veel mineralen uit de kringloop. De mineralen uit mensenmest worden nauwelijks teruggewonnen en stromen grotendeels de zee in. Daar zit het grootste lek. Die mineralen moeten in een volhoudbare landbouw, zonder de medicijnresten, terug naar de akker.

Inspelen op behoeften

En ja, ook de veehouderij kan met haar mest beter inspelen op de behoeften van de plantaardige sector. In de veehouderijsystemen van de toekomst moet dit belang nadrukkelijker meewegen.

Voor een volhoudbare land- en tuinbouw gaat het om een goede balans tussen plantaardige en dierlijke productie waarin de behoeften van bodem en plant leidend zijn. Daarnaast is een optimaal hergebruik van mineralen nodig die nu nog via de consument weglekken.

Biologische landbouw

De huidige ongebreidelde krimp van de veestapel die sommigen voorstaan, baart ons als akkerbouwers zorgen. We willen niet in de situatie terechtkomen waarin de biologische akkerbouw al verkeert: een tekort aan organische mest. De biosector kan dat nu nog aanvullen met gangbare mest, de reguliere sector kan dat enkel met kunstmest. En dat willen we nu juist niet.

Jaap van Wenum voorzitter LTO-vakgroep Akkerbouw