Enkel wereldwijde kringloop voorkomt krimp

Om de effecten van het sluiten van kringlopen in beeld te brengen, schetsen Wageningen Economic Research en het Centraal Bureau Statistiek drie extreme scenario's over de reikwijdte van de kringloop in relatie tot milieu en klimaat, de agrarische exportwaarde, werkgelegenheid en de omvang van de veestapel.

De drie scenario's zijn: kringloop sluiten op wereldschaal, op Europese schaal en op nationale schaal. De onderzoekers benadrukken dat de effecten niet precies maar slechts bij benadering in te schatten zijn.

In het mondiale scenario sluit Nederland de kringloop door mineralen uit bewerkte mest terug te transporteren naar landen waar voerproductie plaatsvindt. In dit scenario blijft de omvang van de veestapel onveranderd doordat met mestexport de mineralenbalans binnen de normen blijft.

Grootschalige export bewerkte mest

De veehouderijsector blijft bij de wereldwijde opzet de huidige prestaties op het gebied van productie, toegevoegde waarde en export realiseren. Ook bestaande invoerstromen van veevoer blijven onveranderd. Het realiseren van de benodigde grootschalige export van bewerkte mest is echter uitermate onzeker, zeggen de onderzoekers.

In het scenario van Europees evenwicht is het uitgangspunt het verminderen van de invoer van veevoergrondstoffen door de kringloop te sluiten op Europese schaal, inclusief Oekraïne dat veel veevoergrondstoffen produceert. Bij de kringloop op Europese schaal gaat de Nederlandse veehouderij meer gebruik maken van in Europa geteelde eiwithoudende gewassen.

25 procent minder vee in Nederland is een voorstelbare uitkomst bij het Europese scenario, al hangt de afname ook af van de inzet van synthetische aminozuren. Een kwart minder vee betekent een vergelijkbare afname van de exportwaarde van vlees en zuivel. De ecologische gevolgen in Nederland van een kleinere veestapel zijn minder mest, minder gebruik van fosfaat en andere mineralen door minder (kracht)voer en lagere uitstoot van broeikasgassen en ammoniak.

Nationaal scenario

Bij het nationale scenario is het uitgangspunt dat Nederland de voer-mestkringloop op eigen grond sluit tot de omvang van de veestapel in balans is met de inlandse voerproductie. Dat betekent halvering van de veestapel en daarmee mogelijk meer dan 2 miljard euro afname van het bruto nationaal product en 39.000 arbeidsplaatsen minder. De effecten voor de overige schakels van het agrocomplex zijn daarin meegenomen. Mest en mineralenconcentraties zorgen in dit scenario niet meer voor milieuproblemen en kostenverhogingen.

In een reactie op de studie zegt landbouwminister Carola Schouten, opdrachtgever van het onderzoek, geen verrassende uitkomsten te hebben gelezen. 'Als je kringlooplandbouw consequent doorvoert kan dat consequenties hebben voor de invoer van veevoer.' Over de omvang van de veestapel doet ze geen uitspraken, behalve dat er al het nodige is gebeurd in de melkveehouderij en gaat plaatsvinden in de varkenshouderij.