‘Krimp veestapel geen uitgangspunt klimaatakkoord’

Het is dinsdagavond rond een uur of elf, het einde van klimaatdebat nadert, als er in de Tweede Kamer een voor de veehouderij interessante discussie ontstaat tussen Esther Ouwehand van de PvdD en klimaatminister Wiebes.

Het Kamerlid had de minister gevraagd waarom het klimaatakkoord geen krimp van de veestapel voorschrijft. Volgens komt dat door de invloed van boerenorganisatie LTO Nederland aan de sectortafel Landbouw en Landgebruik.

Wiebes stelt dat de landbouw de gestelde doel moet halen, maar de manier waarop niet vast staat. 'Daarover staan beperkte passages in het regeerakkoord. Een daarvan is dat technische maatregelen de voorkeur hebben boven volumemaatregelen. Mijn collega minister Schouten heeft daar met haar tafel naar gehandeld om dat waar te maken’, aldus de minister.

Gekreun

De bewindsman verwierp de suggestie dat belangenorganisaties te veel invloed hadden op het klimaatakkoord. ‘Dat is echt onjuist. Het gekreun aan de tafels door de lobby-organisaties was soms aan onze kant van de Hofvijver te horen. De test voor het klimaatakkoord is de doorrekening van het Planbureau voor de Leefomgeving. Is het doel gehaald? Dat is wat centraal staat.’

Wiebes en Ouwehand steggelden nog even door. Waarom heeft de regering om een advies gevraag aan de Raad voor de Leefomgeving en infrastructuur (RLi), vroeg het Kamerlid zich af, als het uiteindelijk advies, krimp van de veestapel, wordt genegeerd.

‘Besturen is wat anders dan achter adviezen aanlopen’, aldus de minister die zegt ook van adviezen te mogen afwijken. ‘Er staat tegelijkertijd een streng doel voor deze sector dat gehaald moet worden. De indruk op basis van het werk van de sectortafel is dat dat ruim gehaald kan worden’, aldus Wiebes.

Dingen verzinnen

De klimaatminister deed uiteindelijk wel een geste naar de PvdD. ‘Maar we zullen het zien. En als mevrouw Ouwehand zegt dat als het doel niet gehaald wordt, moeten we alsnog dingen verzinnen. Dan ben ik dat geheel met haar eens. Het doel zal gehaald worden, dat is wat centraal staat. We hebben ons niet aan middelen gecommitteerd maar aan het doel.’

Het klimaatdebat concentreerde zich dinsdag vooral op de enorme kosten voor burgers en bedrijven en hoe die eerlijk te verdelen. Daarnaast hebben de coalitiepartijen verschillende ambitieniveaus als het om het bereiken van de klimaatdoelen gaat. De oppositie zag hierin een kans een bres te slaan in dit kabinet, maar dat lukte in de verste verte niet.

VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff legde onlangs in een interview met De Telegraaf een bom onder het klimaatakkoord, oordeelde de oppositie. Dinsdagavond werd die soep niet zo heet gegeten. Dijkhoff zei dat hij met het interview vooral de zorgen bij burgers weg wilde nemen. ‘Ik wil voorkomen dat zij in de klimaatstress schieten door waanbeelden.’

Voedselpatroon

De VVD-voorman in de Tweede Kamer doelde daarmee op suggesties als het versneld afschaffen van benzineauto’s en cv-ketels en het voorschrijven van een vleesarm voedselpatroon. ‘Ik ga niet voor een wet zijn die zegt dat je maar drie keer in de week vlees mag eten.’

Hierop moest fractievoorzitter Jesse Klaver van GL iets recht zetten. ‘Niemand hier heeft voorgesteld dat er een wet moet komen die voorschrijft dat je maar drie keer per week vlees mag eten. Dat is het beeld dat de fractievoorzitter van de VVD heeft laten ontstaan. Als grootste partij zou hij zorgvuldiger moeten zijn in de beelden die hij schetst.’

Dijkhoff zegt te willen waarschuwen voor het verlies aan draagvlak in de maatschappij dat nodig zal zijn om de klimaatdoelen te halen. ‘Want dat hebben we decennia lang nodig.’

CDA kritisch

Ook het CDA staat kritisch ten opzicht van het klimaatakkoord. De twaalf lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen van de christendemocraten stelden dinsdag in een opiniestuk in De Telegraaf dat er maatschappelijk draagvlak voor het klimaatakkoord moet zijn.

De invoering moet volgens de twaalf CDA’ers niet te snel gaan en ons land moet geen hogere CO2-reductie nastreven dan andere landen. Daarnaast moet het burgers niet op te hoge kosten jagen. Dit standpunt werd dinsdagavond in de Kamer door hun politiek leider Sybrand Buma bevestigd.

Ondanks de standvastigheid van de VVD en het CDA wist de oppositie onder aanvoering van GL, PvdA en D66 wel een belangrijk punt te scoren. Het kabinet dat eerst niets van een CO2-heffing voor bedrijven wilde weten, gaat deze toch meenemen in haar overwegingen. GL-fractievoorzitter Jesse Klaver wil dat deze uitstootbelasting ook gaat gelden voor de land- en tuinbouw.

De regering is voor invoering van een CO2-boete die achteraf aan bedrijven kan worden opgelegd als deze onvoldoende doen aan het terugdringen van hun broeikasgasuitstoot. De oppositie ziet in een heffing voor alle bedrijven een manier om de maatschappelijk kosten voor de energietransitie te drukken.

Concurrentiepositie

VVD en CDA zetten grote kanttekeningen bij een CO2-heffing. Deze partijen vrezen voor de werkgelegenheid en verzwakking van de Nederlandse concurrentiepositie als bedrijven omwille van de klimaatbelasting het land zouden verlaten.

Het klimaatdebat van dinsdag ging nog over de grote lijnen in het klimaatakkoord. De Tweede Kamer kan op 13 maart kennisnemen van de doorrekeningen van het ontwerp-klimaatakkoord door het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Dat is een week voor de Provinciale Statenverkiezingen.

Uit die doorrekening moet blijken of het doel, een vermindering van de uitstoot van 49 procent, haalbaar is met de circa 600 aan de sectortafels bedachte maatregelen. Het klimaatdebat zal daarop zeker een vervolg krijgen.

Meerderheid

De toegeeflijkheid van het kabinet ten aanzien van de CO2-heffing moet in het licht van de Provinciale Statenverkiezingen worden gezien. In de peilingen dreigt het kabinet de meerderheid in de Eerste Kamer te verliezen. Wil het na 20 maart het klimaatakkoord door het parlement en de senaat krijgen dan is wellicht de steun van GL en PvdA nodig.

Premier Mark Rutte toonde een groot vertrouwen in een goede afloop. ‘Als ik door mijn oogharen kijk dan zie ik een groot draagvlak van misschien wel 100 zetels. We zitten nu in de situatie dat we een kabinetsplan en een oppositieplan laten doorrekenen. Laten we zonder taboes zorgen dat we ons doel bereiken.’