Kweek bestrijden lastig zonder glyfosaat

Hoe zit het met de alternatieven voor glyfosaat? Zijn ze er en werken ze? Een prangende vraag, die steeds meer veehouders bezighoudt. Niet alleen omdat ze zich willen distantiëren van glyfosaat, ook omdat steeds meer zuivelverwerkers een verbod op het gebruik van het middel aankondigen.

'Het is een groot dilemma voor veehouders', ervaart Gerben Houwers, teeltadviseur bij Agrowin. 'Alternatieven zijn er wel, maar ze zijn niet zo effectief. Glyfosaat werkt tegen een breed spectrum aan planten. Je kunt het plaatselijk en gericht toepassen, er is een korte wachttijd en het is relatief goedkoop. Alternatieven zijn niet zo effectief.'

Klepelen

Klepelen van vanggewas kan een alternatief zijn. Daarbij wordt het gewas met een soort maaimachine verticaal tot moes geslagen. 'Je verkleint het gewas, maar dit groeit vaak zo weer aan. Na het klepelen ga je er met de cultivator of schijveneg doorheen en vermeng je het gewas met de grond. De bedoeling is dat het gewas onder de grond verteert. Soms is herhaling nog een keer nodig', legt Houwers uit.

'Maar dit jaar, met een goed ontwikkelde groenbemester, is deze methode erg bewerkelijk en kan het een aantasting zijn op de draagkracht van de grond. Bovendien kost het veel brandstof en dus CO2-uitstoot.'

Vanggewas

Een ander alternatief voor glyfosaat is het inzaaien van een vanggewas die de winter niet overleeft. Japanse haver en bladrammenas vriezen in de winter dood. Maar tot nu toe maken niet veel veehouders daar gebruik van, weet de teeltadviseur.

'Voor een geslaagd gewas moet bladrammenas in augustus worden gezaaid. De meeste mais is niet zo vroeg van het land. Japanse haver kan ook nog in september worden gezaaid, maar brengt zo'n 75 euro extra zaaizaadkosten met zich mee.'

Kweek is grootste probleem

Als glyfosaat daadwerkelijk wordt verboden in de landbouw, voorziet Houwers de grootste problemen bij het bestrijden van kweek in grasland. Glyfosaat is het enige gewasbeschermingsmiddel dat een toelating heeft tegen kweek in grasland.

'Kweek bestrijden is moeilijk. Kweek heeft wortelstokken, net zoals haagwinde. Vanuit de wortelstok groeit de kweek gemakkelijk weer door na het frezen of cultiveren.'

Grondbewerkingen

Volgens de teeltadviseur is teeltrotatie de enige echte goede remedie tegen kweek. 'Dit geeft ruimte om kweek met gewasbeschermingsmiddelen te bestrijden. Ook de grondbewerkingen die nodig zijn, kunnen al een aanslag zijn op de kweek', zegt hij.

'Rouleren met mais ligt het meest voor de hand, want in dit gewas zijn wel middelen toegelaten voor de bestrijding van grassen. Maar als je in je huiskavel kweek hebt, heb je daar ook niets aan als je weidegang toepast.'

Proefveld

Maaike van Agtmaal van het Louis Bolk Instituut onderzoekt maisteelt zonder glyfosaat op een proefveld in Ruinerwold. Ze heeft een serie experimenten opgezet om alternatieven voor het gebruik van glyfosaat in niet-kerende grondbewerking in bestaand grasland te bestuderen.

Dit gebeurt in samenwerking met Melkveebedrijf Linthorst en maatschap Dunning-Sijne, machinebouwer Henk Pol, Nordic Maize Breeding en Weister Klap Advies.

Strokenploeg

'Een ervan is mais telen in bestaand grasland en met een ondergrondse strokenploeg onder de graszode ploegen. Het doel is mais telen zonder Roundup en zonder opbrengstderving. De strokenploeg wordt steeds praktijkrijper', weet Van Agtmaal.

Op proefvelden in Drenthe loopt de pilot al een paar jaar. 'Deze methode werkt vooral als het gras eerst is doodgespoten. De resultaten zijn wisselend.'

Zasso

Een andere methode die wordt getest als alternatief voor de toepassing van glyfosaat, is de toepassing van het systeem Zasso: een elektrische onkruidbestrijder. De machine brengt via geleiders en stalen borstels elektriciteit in de bodem. Door het onder stroom zetten van de onkruidplanten ontstaat een stolling in de wortels waardoor het onkruid afsterft.

'Op het proefveld hebben we deze machine dit jaar voor het eerst gebruikt. Het is drie weken lang gelukt om de groei uit het gras te krijgen, maar nu begint het toch weer te groeien. Volgend jaar testen we met verschillende graslengtes. Het systeem werkt, maar niet goed genoeg om het gras in bedwang te houden', vertelt Van Agtmaal.

Mulchmachine

De onderzoeker test ook met een mulchmachine, die een paar centimeter onder de grond de graswortel vernietigt, zodat het de grasgroei vertraagt. 'Het doel is om de grasgroei vier tot zes weken terug te zetten. Ook hier zagen we dat het gras na twee tot drie weken weer begon te groeien. De kans bestaat dat we net niet diep genoeg zijn gegaan om de groeipunten aan te pakken.'

Concluderend schetst Van Agtmaal dat alle drie de proeven potentie hebben, maar dat verdere ontwikkeling is gewenst. 'Alternatieven zijn zeker mogelijk, maar nog niet alles is praktijkrijp. Dat gaat op termijn zeker gebeuren.'