Inspectie SZW: doelstelling eerlijk werken niet gehaald

Onder 'eerlijk werken' verstaat Inspectie SZW de naleving van wetten, zoals Wet Arbeid Vreemdelingen (Wav), Wet minimum loon (WML), Waadi (voor uitzendkrachten en payrollers) en arbeidstijdenwet (ATW). De inspectie heeft ondernemingen die zich bezig houden met glastuinbouw, kippenvangers, zacht en houtig klein fruit, preiteelt en uienteelt hierop gecontroleerd.

In vier van de tien gevallen zijn overtredingen geconstateerd bij herinspecties. De doelstelling was dat minimaal 70 procent van de bedrijven de regels zou naleven bij herinspectie. Inspectie SZW spreekt bewust van een herinspectie.

Schijnconstructies

Dat cijfer geeft aan dat de dienst bij een eerdere inspectie een overtreding bij deze bedrijven heeft vastgesteld. Op een later tijdstip heeft vervolgens een herinspectie plaatsgevonden om te zien of er verbetering is opgetreden. Inspectie SZW signaleerde overigens een groei van het aantal oneerlijke praktijken, zoals schijnconstructies en financiële benadeling op de gehele arbeidsmarkt. De focus lag in 2018 wat betreft eerlijk werken op de deelsector glastuinbouw en open teelten.

In de glastuinbouw is de in 2017 gestarte samenwerking met sociale partners voortgezet om gezamenlijk te werken aan een eerlijke en vitale sector. Er zijn samen met de vakbonden en Glastuinbouw Nederland activiteiten voorbereid om met voorlichting de kennis van Midden- en Oost-Europese werknemers over wet- en regelgeving te vergroten. Inspectie SZW heeft op basis van risicoanalyses en signalen uit de sector aangegeven actief te blijven in de sectoren glastuinbouw en zacht en houtig fruit.

Varkenshouderij

In de varkenshouderij zijn in de tweede helft van 2018 inspecties uitgevoerd, waarbij bij 85 procent van de geïnspecteerde bedrijven tekortkomingen zijn geconstateerd. Herinspecties moeten nog volgen. Het gaat hierbij om gezond en veilig werken. In deze sector is sprake van grote problemen met blootstelling aan organisch stof, een veroorzaker van longziekten. Daarnaast is ook de arbeidsveiligheid een punt van aandacht, zoals het onderhoud van voersilo's en de ordelijke inrichting van arbeidsplaatsen.

Met de inzet van inspecties en communicatie heeft de inspectie in samenwerking met partijen uit de sector initiatieven genomen. Alle varkenshouders zijn voorafgaand aan de inspecties aangeschreven en in vakbladen is publiciteit gegenereerd. Tevens is een digitaal magazine van de Inspectie verschenen waarin bedrijven door relevante partijen over veilig en gezond werken worden geïnformeerd.

Malafide uitzendbureaus

Inspectie SZW heeft zich ook gericht op het aanpakken van malafide uitzendbureaus, hierbij werkte de inspectiedienst samen met de Belastingdienst en UWV. Bij zo'n 70 procent van de controles zijn overtredingen vastgesteld. Dit geldt zowel voor de onderzoeken die de inspectie samen met de Belastingdienst en UWV heeft gedaan als voor de onderzoeken die de Inspectie zelf uitvoerde.

Bij deze onderzoeken is ook aandacht besteed aan gedwongen en slechte huisvesting. De Inspectie constateert dat malafide uitzendbureaus huisvesting van buitenlandse werknemers tegen te hoge kosten, steeds meer zien als een extra verdienmodel.

Lonen

Een nieuw fenomeen is dat de lonen van de werknemers worden uitbetaald op een rekening met de tenaamstelling van de werknemer, maar dat de feitelijke begunstigde de werkgever blijkt te zijn. Door de rekeningnummers bij de bank op tenaamstelling te controleren, bleek dat door een bedrijf een slimme constructie werd toegepast. Er is in dat specifieke geval nabetaling van veertien werknemers opgelegd en de Inspectie heeft een boete opgelegd van 79.000 euro.