'We helpen een ondernemer niet met krediet als dat niet uit kan'

Het is deze ochtend druk in de groepsapp van Rabobank Food & Agri. Reden: het Financieele Dagblad pakt op de voorpagina uit met een artikel over de teruglopende kredieten aan Nederlandse boeren en tuinders. De kersverse directeur Food & Agri van de Rabobank, Carin van Huët, schetst een nieuwe bancaire werkelijkheid: een kritische houding ten opzichte van financiering, inzetten op een kortere looptijd van leningen en focus op de kasstroom van de onderneming.

Over de inhoud van het artikel is weinig gemopper, concludeert sectorspecialist René Veldman. Des te meer over de chocoladeletters boven het verhaal: ‘Boerenleenbank’ schroeft leningen aan boeren terug’.

Het is toch een feit dat Rabobank minder leningen verstrekt aan boeren en tuinders?

‘Ja, alleen is een belangrijke reden dat er minder behoefte is om te investeren en we ook minder kredietaanvragen krijgen. Er wordt dus meer afgelost dan geïnvesteerd. Omdat het aantal varkenshouders elke tien jaar halveert, daalt ook het uitstaande krediet, terwijl de kredieten per ondernemer juist hoger zijn.’

Klopt het beeld dat de boerenleenbank voorzichtiger is met financiering?

‘We gaan met onze tijd en alle maatschappelijke ontwikkelingen mee. Dachten we tien jaar geleden nog: als een ondernemer kan betalen, dan kunnen wij financieren. Nu kijken we veel kritischer naar de balans.

‘Een voorbeeld is dat we de activa, zoals de leeftijd van de stallen, in verhouding zetten tot het financieringsniveau. Heeft een ondernemer voldoende reserves om op tijd te investeren en is dat in evenwicht met de bedrijfsresultaten? We zien in de praktijk dat opschaling niet bij iedere ondernemer tot een lagere kostprijs leidt.’

Welke lessen trekt Rabobank daaruit?

‘Het is voor ons als bank zaak om zicht te krijgen op de onderneming en de ondernemer. Dus naast historische resultaten, het financiële oordeel over de bedrijfsvoering, voeren we gesprekken met de ondernemer en kijken we hoe hij of zij zich blijft ontwikkelen. We helpen een ondernemer niet met krediet als dat niet uit kan.’

Hoe kijken jullie naar de ondernemer?

‘Belangrijke vraag is of de bedrijfsopzet ook past bij de ondernemer. Ben je de vakman met supergoede technische resultaten, de manager die het bedrijf aanstuurt of de innovator? We faciliteren en begeleiden ondernemers - en met name de bedrijfsopvolgers.

‘Daarnaast kijken we hoe een veehouder omgaat met vraagstukken als maatschappelijke acceptatie, biodiversiteit, klimaat, landschappelijke inpassing, etcetera.’

Waarom zijn de activa zo belangrijk?

‘De economische levensduur van stallen en stalinrichtingen wordt steeds korter. Nu gaan we uit van 15 tot 18 jaar. Maar kijk wat er in Brabant gebeurt: door de Verordening Natuurbescherming naar voren te schuiven, moeten veehouders zes jaar eerder nieuwe investeringen doen. Dit is van invloed op de eigen inbreng en het financieringsniveau op het moment van investeren.

‘Een ander belangrijk punt is de rentabiliteit, de verhouding tussen het inkomen en het vermogen. We zien grote verschillen in de sector: een kopgroep die de kracht heeft om te investeren, een grote middengroep die prima aan de financiële verplichtingen kan voldoen, maar weinig investeringsruimte heeft en een groep die afbouwt.

‘Dat beeld is van alle tijden; ik heb geen zorgen over onze posities in de varkenshouderij.’

Het aantal varkenshouders neemt komende jaren verder af als gevolg van de ‘stoppersregeling’, de warme sanering, het verbod op asbest in 2025 en de landelijke emissie-eisen per 2028.

‘Klopt, en dat zijn allemaal momenten waarop een ondernemer zich afvraagt: ga ik door of niet. Bij de warme sanering bijvoorbeeld vind ik het belangrijk dat ondernemers voldoende tijd krijgen om hun keuze te maken.

‘Daarnaast is het van belang dat ondernemers een keuze maken op basis van structurele uitgangspunten en zich niet laten leiden door kortetermijnsentiment. Ook nu de prijzen voor biggen en vleesvarkens oplopen als gevolg van de varkenspest in Azië, is het van belang om vast te houden aan de eerder gekozen strategie.’

U heeft net een lezing gehouden: Varkenspest, een zorg of een zegen? Wat is uw antwoord daarop?

‘China neemt 47 procent van de productie van varkensvlees voor zijn rekening. Onze verwachting is dat het aantal varkens in China dit jaar met 25 tot 35 procent afneemt. Dat komt overeen met minimaal 13 miljoen ton. De totale wereldhandel in varkensvlees was in 2018 slechts 8 miljoen ton.

‘De varkensmarkt staat sowieso op zijn kop en het herstel zal misschien wel vijf jaar duren. Ondanks de daling van de consumptie zal het tekort aan varkensvlees toenemen en landen als China gaan zich op andere eiwitbronnen storten zoals pluimvee, rund en vis.

‘Naast de huidige hogere varkensprijs is het logisch dat de voerprijs gaat dalen, omdat China fors minder soja importeert. Opvallend is dat de termijnmarkten daar nu nog niet op reageren. En varkenspest kan via België of Polen ook zomaar in Nederland of Duitsland opduiken. En dan zijn de financiële gevolgen enorm groot.’

Welke kansen ziet u voor varkenshouders?

‘Ik geloof in ketenconcepten voor de Noordwest-Europese markt. Juist door de huidige marktomstandigheden is de bereidheid bij de retail toegenomen om voor de lange termijn afspraken te maken voor onderscheidende producten.’