Nieuw onderzoek naar bodemleven 'zombiebodems'

In het onderzoek 'Bodemleven in de toplaag, de waarde van springstaarten en mijten voor landbouw en natuur' werken de Radboud Universiteit, het Louis Bolk Instituut, Natuurmonumenten en LTO Noord-afdeling Zuid Oost Veluwe samen. Aanleiding is een interview met hoogleraar dierecologie Henk Siepel in 2017 waarin hij sprak over 'zombiebodems'.

Siepel was betrokken bij het onderzoek in Duitsland waaruit bleek dat de insectenpopulatie met 70 procent is afgenomen. Hij deed nader onderzoek naar springstaarten en mijten in Nederlandse bodems en concludeerde dat het ook met het bodemleven niet goed gaat.

Ophef

De onderzoeken en het artikel in de krant zorgden voor ophef in de landbouw. Ook bij bestuurslid Pieter Brouwer van LTO Noord-afdeling Zuid Oost Veluwe riep het vragen op. 'Ik heb contact met Henk Siepel gezocht en gevraagd of hij hier eens over wilde praten.'

Met een aantal boeren en de lokale boswachter voor pachtgrond van Natuurmonumenten zijn er vervolgens gesprekken geweest. Besloten is om met verschillende partijen verder onderzoek te doen.

Levensbelang

Brouwer: 'Ook voor boeren is het belangrijk om te weten hoe het zit met het bodemleven. Juist voor de landbouw is een gezonde bodem van levensbelang. Natuur en landbouw hebben hierin een gezamenlijk belang. Je kunt bovendien maar beter in gesprek zijn met elkaar en nu doen we gezamenlijk onderzoek waar we veel van kunnen leren. We willen met boeren in studiegroepen ook met de uitkomsten aan de slag gaan, zodat we de opgedane kennis ook praktisch kunnen inzetten.'

De onderzoekers bekijken welk effect het verschil in grondgebruik heeft op springstaarten en mijten in de toplaag. Grasland in natuurgebieden wordt vergeleken met grasland op melkveebedrijven. Ook de bodemverstoring wordt onderzocht. Zo wordt er gelet op zaken als bemesting en hoe oud de grasmat is.

Springstaarten

Tijdens het onderzoek worden allerlei metingen verricht, waaronder naar springstaarten en mijten, bovengrondse insecten, organischestofafbraak, bodemstructuur en bodemchemie. De eigenaren van de percelen delen alle informatie over de historie en het gebruik van de percelen. Na afloop van het onderzoek en de inventarisatie van de resultaten wordt er een symposium georganiseerd. Brouwer verwacht dat de resultaten in de loop van 2020 beschikbaar zullen zijn.

Volgens Siepel bestaat dit type bodemleven uit 'zuigers' en 'eters'. Zuigers laten organische stof na. Eters breken organische stof juist af. Hierdoor komen, door mineralisatie, mineralen vrij voor het gewas. Op natuurpercelen komen beide typen bodemleven volgens hem voor. Op landbouwpercelen is de verhouding verstoord en komen etende soorten nauwelijks voor. Deze ondergrondse verhouding heeft volgens Siepel een relatie met bovengronds insectenleven.

Graslandpercelen

Het project wordt medegefinancierd door een subsidie van provincie Gelderland en een bijdrage van LTO Noord Fondsen. Er wordt op veertig graslandpercelen onderzoek gedaan, voor een groot deel van leden van LTO Noord-afdeling Zuid Oost Veluwe. Daarnaast is literatuuronderzoek onderdeel van het project.