Melkrobot wint flink aan populariteit

Al ruim dertig jaar is Wemmenhove werkzaam in de melkwinning. Als onderzoeker melkvee werkte hij onder andere voor het Praktijkonderzoek Rundvee in Lelystad. Dit orgaan is in 2001 opgegaan in Wageningen Livestock Research. Wemmenhove doet voor deze instantie nog steeds onderzoek op het gebied van melktechniek, melkkwaliteit en energiebesparing.

In Duitsland draaien al een paar carrousels met een robot in elke stand

Harm Wemmenhove, onderzoeker melkvee bij Wageningen Livestock Research

Had u verwacht dat de robotisering zo hard zou gaan in de melkveehouderij?

'De eerste melkrobots deden bijna 25 jaar geleden hun intrede. De eerste tien jaar nam het nog niet zo'n vlucht, maar vanaf 2005 zijn er gigantisch veel automatische melksystemen (AMS) verkocht. Het aanbod werd steeds groter. Bijna alle melkmachinefabrikanten kunnen een AMS leveren. Bijna een kwart van de boeren melkt er nu mee. Ik had niet verwacht dat ook grote bedrijven die stap zouden zetten, maar dat gebeurt wel. Vergeleken met het buitenland is het percentage bedrijven met een melkrobot in Nederland hoog, wellicht omdat we als ontwikkelland worden gezien. Ik denk dat we in Nederland qua ontwikkeling nog steeds vooroplopen.'

Waarom zouden grote bedrijven niet in een AMS investeren?

'Ik had verwacht dat bedrijven vanaf ongeveer tweehonderd koeien juist zouden kiezen voor grote melkstallen. De investering voor meerdere robots is aanzienlijk. Voor vijf boxen moet je al snel rekenen op 400.000 euro. Daar heb je een grote, moderne melkstal voor.
'Feit is dat je in dat geval wel moet beschikken over veel vreemde arbeid. Mogelijk is dat voor veel boeren een belemmering. Goede melkers zijn schaars en niet elke veehouder wil en kan met personeel omgaan.'

Wanneer verslaat de robot de melkstal?

'Ik verwacht dat binnen tien jaar meer dan de helft van de melkveehouders met een AMS melkt. De huidige groei gaat nog wel even door. Voorwaarde is dat de melkprijs op het huidige niveau blijft.'

Is de melkrobot door het grotere aanbod goedkoper geworden?

'Nee, dat geloof ik niet. Maar bij de huidige melkrobots zitten veel meer extra's dan vroeger. Er wordt met een hogere snelheid gemolken en de capaciteit is groter. De systemen zijn energiezuiniger geworden en er is beter nagedacht over de ruimtes rondom het systeem. Ook zijn de mogelijkheden om koeien te separeren verbeterd. Dit is van groot belang voor het koeverkeer en hiermee de capaciteit van het automatisch melksysteem. Verder ontvang je bij de huidige robots veel meer data, bijvoorbeeld naast geleidbaarheid ook vet en eiwit.'

Waarin zijn de melkrobots de laatste decennia vooral verbeterd?

'Een van de belangrijkste verbeteringen is de bedrijfszekerheid. Je kunt nu veel meer op het systeem vertrouwen. De huidige robots draaien goed. Vroeger kampte de veehouder vaker met storingen aan de AMS. Daarnaast heeft sensortechnologie een vlucht genomen.'

Leg eens uit.

'Voorheen gaf een AMS alleen data over de geleidbaarheid van de melk. Nu is er door de sensortechnologie zo veel nieuwe informatie bij gekomen. Je hebt bijvoorbeeld celgetalbepaling, dat sommige systemen zelfs per kwartier weergeven, en vet- en eiwitbepaling. Ook de melkkleur, temperatuur, activiteit van de koe, herkauwactiviteit en ketosevorming worden gemeten. Data kunnen met elkaar worden gekoppeld, wat leidt tot een betrouwbaardere attentiemelding.'

Wordt melkcontroleregistratie door de toenemende sensortechnologie op termijn overbodig?

'Nee, want een onafhankelijke melkcontrole is onder andere nodig voor de fiattering van de melklijsten. Maar er zullen steeds meer veehouders zijn die hun bedrijf managen met de gegevens afkomstig uit hun automatiseringssysteem. Voor die groep zal de noodzaak van officiële melkcontrole afnemen.'

Kunnen veehouders die grote stroom aan data verwerken?

'Er is inderdaad enorm veel informatie beschikbaar. Maar de huidige ontwikkelingen laten zien dat de verschillende merken deze datastromen proberen te combineren. De veehouder krijgt dan geen aparte lijstjes meer van alle parameters, maar een grafiekje, waarin veel data zijn samengevoegd. De veehouder kan dus gemakkelijk zien waarom de koe een attentie heeft.'

U houdt zich ook bezig met energiebesparing en melktechniek. Wat zijn hierbij de trends?

'Je ziet dat er efficiënter wordt gereinigd, minder water wordt gebruikt en de warmte die vrijkomt bij de koeling van melk wordt eventueel teruggewonnen. De nieuwste Merlin-robot van Fullwood is volledig elektrisch aangedreven. Maar ook de nieuwe A5 en de VMS V300 werken energiezuiniger als de voorgaande typen. Op deze wijze wordt vooral het energieverbruik van de compressor teruggedrongen.'

Welke trends verwacht u nog meer?

'Ik verwacht dat de grote melkveebedrijven, dan heb ik het over zeshonderd koeien en meer, wellicht kiezen voor een robot in een melkstal. Je kunt dan kiezen voor batch milking, zoals robotcarrousels en geclusterde melkrobots. De koeien worden standaard drie keer per dag gemolken, exact om de acht uur, dus met gelijke melkintervallen. Op deze wijze wordt de hoogste productiestijging gerealiseerd. GEA en DeLaval hebben al dergelijke systemen. In voormalig Oost-Duitsland draaien al een paar.'