'Eén lamp voor vijftien biggen is te weinig'

Doodliggen van biggen door de zeug is tijdens de kraamperiode een van de belangrijkste oorzaken van biggensterfte. Een te krap afgestelde zeugenbox kan daaraan ten grondslag liggen, geeft Hoofs aan. Hoe de box is uitgevoerd heeft geen invloed op het aantal dode biggen, mits de zeug wordt gedwongen om vertraagd te gaan liggen. Dat blijkt uit verschillende internationale onderzoeken.

Hoofs deed daar op het Varkens Innovatie Centrum (VIC) in Sterksel zelf ook onderzoek naar. In totaal waren bij dat onderzoek zes verschillende boxuitvoeringen betrokken en zijn 1.271 worpen gevolgd.

Geen verschil

Uit het onderzoek kwam naar voren dat er geen verschil was tussen de zes boxuitvoeringen en het aantal gespeende biggen, het uitvalspercentage en de reden van uitval. 'Een zeug moet weer wennen aan een box wanneer ze in de kraamafdeling komt', zegt Hoofs.

'In de groepshuisvesting tijdens de dracht is de zeug dat ontwend. Geef haar daarvoor de tijd', vervolgt de onderzoeker. Komt een zeug vijf tot zeven dagen voor het werpen in de kraamafdeling, dan geeft haar dat voldoende mogelijkheid om te acclimatiseren, zodat ze stressvrij kan werpen.

• Lees ook: 'Concentreer op uniforme tomen met gemiddeld zwaardere big'

Liggedrag sturen

De zeugenbox stuurt het sta- en liggedrag van de de zeug in het kraamhok. Een goed afgestelde box dwingt de zeug om eerst voorzichtig op de buik te gaan liggen, om zich daarna langzaam op de zij te verplaatsen. 'Staat een box te krap afgesteld, dan heeft de zeug moeite met opstaan en gaan liggen, met alle gevolgen van dien', zegt Hoofs.

Over welk percentage van de biggenuitval is toe te schrijven aan de afstelling van de box kan Hoofs geen uitspraken doen. Wel blijkt uit de (inter)nationale onderzoeken dat een te krap afgestelde box, naast een hoger percentage doodliggers, ook meer beschadigingen geeft aan de rug en poten van de zeug, zorgt voor een lagere melkproductie en meer kniebeschadigingen geeft bij de biggen.

Een goede zeugenbox is in de breedte verstelbaar met voldoende afstelmogelijkheden. Hoofs' advies is telkens kritisch te kijken naar de afstelling van de box, wanneer er nieuwe zeugen in de kraamafdeling komen. 'Stem de instelling af op de individuele zeug', is haar advies.

• Bekijk ook deze vijf vragen over bigvitaliteit

Andere warmtebehoefte

Zeugen en biggen hebben een verschillende warmtebehoefte. Door in het kraamhok een goed biggennest te maken, waarin de temperatuur de eerste dag zeker 10 graden boven de staltemperatuur ligt, wordt de kans op doodliggen verkleind. 'Daarnaast helpt een staltemperatuur die past bij de zeug om haar beter in conditie te houden. Ze vreet makkelijker door, met name in de laatste weken van de zoogperiode.'

Wie wil werken met klimaatzones, rekent voor een biggennest voor de eerste twee weken na de geboorte met een vloeroppervlak van 0,6 vierkante meter per toom. De kap of het deksel bevindt zich 40 tot 60 centimeter boven de vloer. Moet het biggennest de hele kraamperiode (vier weken) mee, dan adviseert Hoofs een oppervlakte van 1,1 vierkante meter, met een kaphoogte van 60 à 70 centimeter.

Kans op tocht verkleinen

Hoofs' advies is het biggennest in de hoek naast de kop van de zeug te plaatsen. In een hoek is de kans op tocht kleiner, het geeft de biggen een beschermd gevoel en zit het nest op die plek, dan heeft de zeug zicht op haar kroost.

Omdat biggen graag in een cirkel liggen, kan volgens Hoofs voor de uitvoering het beste twee keer de lengte en een keer de breedte worden aangehouden. Verticale flappen van 10 tot 15 centimeter lang moeten de warmte in het nest houden.

Een lamp te weinig

Het belangrijkste van verwarming is dat die een goede temperatuur in het nest realiseert en dat het nest goed gelijkmatig verdeeld wordt, laat de onderzoeker weten. En dan maakt het niet uit of die van boven of uit de vloer komt.

Wordt het nest verwarmd door een lamp, dan stelt Hoofs vast dat één lamp te weinig is om een toom van vijftien te verwarmen. 'Daar passen ze niet met zijn allen onder en de warmte die een lamp afgeeft is niet gelijkmatig verdeeld over het vloeroppervlak.'