Boeren aan zet in brongebied Baakse Beek

Op een startbijeenkomst eerder deze week worden de drie coördinatoren Jan Willemink, Henry Waalderbos en Frans Baack bijgepraat over het bedrijfsbodem- en waterplan dat is ontwikkeld door adviesbureau Aequator Groen & Ruimte.

Matheijs Pleijter laat hun zien hoe via een vragenlijst en een bodemkundige analyse 'probleemplekken' op een agrarisch bedrijf kunnen worden aangepakt. Dat kunnen extra droge of extra natte delen zijn.

Zwakke plekken

'Via dit onderzoek proberen we er samen met de ondernemers achter te komen waar de zwakke plekken zitten. Dat gebeurt op basis van gegevens van het bedrijf zelf, maar ook door gedetailleerde bodemkaarten te gebruiken', legt Pleijter uit.

Gecombineerd met grondmonsters en eventueel een profielkuil om de beworteling in beeld te krijgen, brengt Pleijter advies uit aan de boer. Door bodemkundige gegevens zoals de indringingsweerstand te combineren met het opbrengend vermogen van het gewas, ontstaat volgens hem een goed beeld van de conditie van bepaalde percelen. 'Eén en één wordt zo twee. Als de verdichting groot is, heeft extra dainage bijvoorbeeld geen zin.'

Conditie

Hoe beter de conditie van de bodem is, hoe beter de plantengroei en ook hoe groter het watervasthoudend vermogen wordt.

Dat is van belang om neerslagpieken te kunnen verwerken, net als het makkelijker kunnen overbruggen van periodes van droogte. Door de waterhuishouding in het brongebied aan te pakken, vermindert de kans op problemen benedenstrooms langs de Baakse Beek. En niet onbelangrijk: door de structuurverbetering van de bodem zijn betere opbrengsten te verwachten.

Retentiebekkens

Voorzitter Mark Ormel van LTO Noord-afdeling Oost Achterhoek blikt terug op 2010, toen Lichtenvoorde gedeeltelijk blank kwam te staan na zo'n neerslagpiek. Het waterschap bedacht toen om retentiebekkens aan te leggen.

'Daar waren we als boeren niet zo blij mee. Dat hebben we het waterschap toen ook duidelijk laten weten. Nu kunnen we via dit project in het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) zelf aangeven hoe het 'boven op de bult' ook anders kan.'

Vrijwillig

Alles gebeurt op vrijwillige basis. De betrokken boeren krijgen advies, maar beslissen zelf of en welke maatregelen ze willen nemen, benadrukt Ormel. 'Waar klopt het en waar kan het beter. Boeren doen alleen mee, als zij er zelf het nut van inzien.'

Projectleider Hennie Mones: 'Het gaat in deze fase om bewustwording en kennisvergroting. Dat gebeurt al via het het bedrijfsbodem- en waterplan. Dat kost de ondernemer niets extra.'

Subsidie

De drie gebiedscoördinatoren en ook de bedrijfsplannen van Aequator kunnen daarbij helpen. Daarna volgen maatregelen die veelal via POP3 ook subsidiabel zijn. Dat kan zijn door in het projectgebied bijvoorbeeld stuwtjes aan te leggen of meer organische stof op het land te brengen. Ook kunnen deelnemers maatregelen nemen om de erfafspoeling te verminderen.

'Het DAW werkt aan twee aspecten: waterhuishouding en waterkwaliteit. Dat laatste is vaak niet direct zichtbaar, maar zeker van belang', aldus Ormel.

Nieuw elan

De afdelingsvoorzitter hoopt op nieuw elan in de streek ondanks dat de aanloopperiode wat lang heeft geduurd. 'Ik denk dat er animo voor is. Ik werd er de afgelopen tijd al regelmatig naar gevraagd. En zeker na zo'n extreem droge zomer neemt het bewustzijn toe. De boeren hebben nu de lead en niet meer het waterschap.'