Klimaatakkoord – ongelijk speelveld?

Hoe wordt er in de rest van Europa mee omgegaan en welke rol is daar specifiek voor de landbouw weggelegd? Het afgelopen jaar heeft stagiair Annelie Lekkerkerker hier voor LTO Nederland onderzoek naar gedaan in Brussel.

In haar onderzoek vergeleek Lekkerkerker de strategie met betrekking tot klimaat en landbouw van Duitsland, Ierland en Denemarken. Lidstaten krijgen veel vrijheid om hun klimaatplannen naar eigen inzicht in te vullen. In Europese wetgeving is geen specifieke reductiedoelstelling opgenomen voor de landbouw. Lidstaten mogen daarom zelf invullen in welke mate landbouw moet bijdragen aan klimaatmitigatie.

Welke bijdrage de agrarische sector moet leveren, is in Nederland door de overheid al voorafgaand aan de onderhandelingsrondes van het Klimaatakkoord vastgelegd. De manier waarop deze taakstelling wordt behaald, is onderhandeld aan de klimaattafels en was voor de sector een kans bij te dragen aan het vinden van een best passende aanpak.

Nederland loopt met het concept-Klimaatakkoord behoorlijk voorop in vergelijking met de andere lidstaten. De vraag is of deze verschillen leiden tot een ongelijk speelveld. Om deze vraag te beantwoorden, is het belangrijk onderscheid te maken tussen een ongelijk speelveld in winst en regels.

Wanneer het Klimaatakkoord wordt uitgevoerd, kun je stellen dat er een ongelijk speelveld in regels is omdat Nederlandse boeren extra doen ten opzichte van hun Europese collega's. Maar om te stellen dat zo'n ongelijk speelveld van regels onterecht is, is het belangrijk erbij stil te staan dat nationale overheden kunnen verschillen in hun preferenties, waardoor een ongelijk speelveld in regels voor een overheid niet gelijk aanleiding is deze te effenen. Of anders gezegd, een lidstaat kiest ervoor een ongelijk speelveld te accepteren voor een hoger doel.

In algemene zin heeft de agrarische sector er direct belang bij om klimaatverandering tegen te gaan. De gevolgen van klimaatverandering zijn op het boerenbedrijf goed merkbaar. Ook andere lidstaten moeten in de nabije toekomst concrete stappen zetten. Dat de Nederlandse aanpak leidt tot een ongelijk speelveld in regels, is niet gelijk onterecht als het voor Nederlandse boeren op een praktische manier kan worden uitgevoerd en als het op de troepen vooruitlopen op de lange termijn leidt tot een competitief voordeel.