'Kostprijs zegt weinig over onderhandelingspositie teler'

In de discussie over de contractprijzen wordt veel gesproken over de hogere productiekosten voor fritesaardappelen. Maar volgens bedrijfsspecialist Erik Arts van accountantskantoor Countus heeft de kostprijs weinig invloed op de marktwaarde van fritesaardappelen.

Verschillen in kosten voor gewasbescherming hebben geen effect op de productie

Erik Arts, bedrijfsspecialist bij Countus

'De fritesfabrikanten zullen een contractprijs betalen waarmee ze verwachten de gewenste hoeveelheid aardappelen vast te leggen. Voor aardappeltelers is het van belang dat over een langere periode, de financiële opbrengsten hoger zijn dan de gemaakte kosten. Als dat niet zo is, dan is de teelt voor hen niet rendabel', aldus Arts.

In hoeverre is de teelt van consumptieaardappelen de laatste jaren duurder geworden?

'Als Countus doen we geen onderzoek naar kostprijzen. Uiteraard zien we wel dat de kosten van de aardappelteelt toenemen. Enerzijds is dat een gevolg van inflatie en een stijging van de toegerekende kosten. Met name pootgoed wordt steeds duurder. Verder hebben aardappeltelers in 2018 veel moeten beregenen en bovendien vielen de opbrengsten tegen. Dat is nadelig voor de kostprijs.'

• Lees ook het interview met Adrie Bossers, voorzitter van LTO-werkgroep Consumptieaardappelen en uien: 'Houd bij tekenen aardappelcontract rekening met eigen kostprijs'

Wat kunnen aardappeltelers doen om hun productiekosten binnen de perken te houden?

'Bewuste keuzes maken is belangrijk. Wij zien bijvoorbeeld behoorlijke verschillen in kosten voor gewasbescherming, terwijl dat meestal geen effect heeft op de productie. Telers kunnen op basis van de juiste strategie behoorlijk besparen op hun bestrijdingskosten. Dit mag echter nooit ten koste gaan van de kwaliteit.'

Waarom hechten jullie weinig belang aan de kostprijs?

'Een kostprijs per kilo zegt niet zoveel en is bovendien lastig te berekenen vanwege de toerekening van de algemene bedrijfskosten aan specifieke gewassen. Het is bijvoorbeeld maar de vraag op welke manier je de negatieve kostprijs voor tarwe moet doorberekenen op andere gewassen. Als Countus kijken we liever naar het hele plaatje van financiële opbrengsten, afgezet tegen de gemaakte kosten. Dat bepaalt uiteindelijk het rendement voor het hele bedrijf. Het doel is om onderaan de streep geld overhouden.'

Hoe vergelijken jullie aardappeltelers dan met elkaar en met de gemiddelden van regio's?

'Dat doen we op basis van saldo's per hectare. Dus wat wordt er per hectare verdiend en welke kosten staan daar tegenover?'

Zijn er grote verschillen?

'Tussen vergelijkbare bedrijven in dezelfde regio kunnen verschillen soms behoorlijk groot zijn. We zien vaak dat de beste bedrijven jaar op jaar tot 10 procent beter scoren dan de gemiddelde bedrijven.
'Tussen teeltregio's zien we minder variatie. Uit onderzoek blijkt zelfs dat de saldo's voor de teelt van fritesaardappelen in Nederland, België, Engeland, Duitsland en Frankrijk nauwelijks van elkaar afwijken.'

Waar worden de verschillen door bepaald?

'De betere bedrijven op basis van resultaat behalen veelal de hoogste hectareproducties, soms in combinatie met een betere prijs dan gemiddeld. Wat verder opvalt, is dat er geen relatie is tussen bedrijven met de beste saldo's en bedrijven met de hoogste toegerekende kosten.'

Maar moet een aardappelteler niet juist zijn kostprijs weten om zijn verkoopprijs te bepalen?

'Het is goed dat een teler een indruk heeft van zijn productiekosten. Maar in het seizoen kun je nooit stellen dat hij niet beneden zijn kostprijs mag verkopen. De teler loopt dan het risico dat hij achterblijft met aardappelen waar nauwelijks nog belangstelling voor is.'