Minder fosfaatuitspoeling met bodemverbeteraars

Organische meststoffen bevatten een lager gehalte effectief organische stof en een hogere fosfaatmineralisatie. Dat blijkt uit rapport 'Samenstelling organische producten in relatie tot uitspoeling van fosfaat op zandgronden' van NMI-Agro. Dat werd in opdracht van de vereniging afvalbedrijven (VA) opgesteld.

De mineralisatiesnelheid van het organische stof, de directe beschikbaarheid en het beschikbaar komen van fosfaat door mineralisatie is gekarakteriseerd voor compost, bermmaaisel en drijfmest met een aangepaste Oxitop-methode. Dit onderdeel is uitgevoerd door Milieutechnologie van Wageningen UR.

Afbraaksnelheid

Voor rundveedrijfmest was de hoeveelheid mineraliseerbare organische stof en de afbraaksnelheid ongeveer twintig keer hoger dan bij compost. Ondanks dat in de rundveedrijfmest het totale fosfaatgehalte bijna vijf keer lager was dan in compost, was de fosfaat die vrijkwam door mineralisatie drie keer hoger dan in compost.

Zowel de fosfaatgehaltes van de organische producten als de verhouding tussen het gehalte effectieve organische stof en het fosfaatgehalte, bleken niet representatief te zijn voor de netto fosfaatmineralisatie. Dat bleek uit het onderzoek.

Fosfaatuitspoeling

Het fosfaatevenwicht in de bodem bepaalt het absolute niveau waarop fosfaatuitspoeling plaatsvindt. De mate waarin de fosfaatuitspoeling al dan niet toeneemt, is afhankelijk van de beschikbaarheid van fosfaat in het product, maar ook van het effect van de interactie tussen het product en de bodem.

De milieuwinst als gevolg van het toepassen van organische bodemverbeteraars in plaats van organische meststoffen kan vooral worden bereikt voor uitspoelingsgevoelige gronden die (sterk) verzadigd zijn met fosfaat. Dit is relevant, omdat meer dan de helft van de Nederlandse landbouwgronden fosfaatverzadigd is met een verhoogd risico op fosfaatuitspoeling naar het ondiepe grondwater.

In het zesde actieprogramma nitraatrichtlijn wordt voor bodems, met een fosfaattoestand dat gedefinieerd is als hoog, het gebruik van organische bodemverbeteraars gestimuleerd. Dit onderzoek toont aan dat dit beleid bijdraagt aan het beperken van fosfaatuitspoeling.

Bodemkwaliteit

Binnen de landbouw is het op peil houden van het organische stofgehalte belangrijk voor behoud van de bodemkwaliteit. Een voldoende hoge organische stofgehalte in de bodem is met name van belang op de van nature armere zandgronden.

Organische stof is aan te voeren in de vorm van organische meststoffen en bodemverbeteraars. De totale hoeveelheid die van deze producten die boeren en tuinders mogen toedienen, is beperkt door de fosfaatgebruiksnormen.