Eerste biomeiler in Limburg gereed

n een biomeiler wordt snoeiafval van heggen en fruitbomen omgezet in compost. De warmte die dit proces oplevert, wordt in het kader van natuurlijk landschapsbeheer (de zuurstofarme verbranding van houtsnippers) gebruikt om woningen of schuren en stallen mee te verwarmen.

Zuid-Limburg telt 400 kilometer hagen en tienduizenden fruitbomen die jaarlijks worden gesnoeid. Dit snoeisel wordt tot compost verwerkt in composteringsbedrijven of ter plekke verbrand in de openlucht. Maar je kunt er ook een station tussen zetten, waardoor je de warmte die tijdens het composteren ontstaat, benut.

Dat kan met een biomeiler, die snoeisel bacteriologisch omzet in compost, die uiteindelijk weer geschikt is als organische meststof voor de akkerbouw. Daarmee is de cirkel rond.

Bacteriën

'De bacteriën breken de houtsnippers af tot houtcompost die zeer voedzaam is voor planten', zegt Frans Blezer namens IKL Limburg en Natuurrijk Limburg. 'Hierbij komt veel warmte vrij, tot wel 60 graden Celsius. Met een warmtewisselaar van kunststofslangen, waarin het water wordt opgewarmd dat erdoorheen wordt gepompt, transporteer je de warmte naar een nabijgelegen woning of bedrijfsgebouw.'

De opbouw van een biomeiler is volgens Blezer 'simpel en lowtech'. 'In de afgelopen jaren is ervaring opgedaan door Stichting Biomeiler met de opbouw en werking ervan. De uitdaging is om samen met grondgebruikers de logistiek goed op elkaar af te stemmen en het snoeisel bijeen te brengen op een centraal punt waar een biomeiler staat', zegt hij.

App

'Hiervoor hebben we een app ontwikkeld, waarin je kunt melden dat je hebt gesnoeid en dat het snoeisel kan worden opgehaald. Belangrijk is wel dat in dezelfde periode wordt gesnoeid, want hoe verser de takken, hoe broeieriger de composthoop en hoe meer warmte hij opwekt.'

Het is nog niet zeker of een vergunning nodig is om een biomeiler aan te leggen. Heel Nederland worstelt nog met deze vraag, omdat de wetgeving soms achterloopt op de innovatie. In elk geval is een vergunning nodig voor biomeilers die meer dan 600 kubieke meter snoeisel bevatten.

Biomeilers worden nu gedoogd zolang ze op 100 meter van de omliggende bebouwing staan, want de compostwetgeving is erop van toepassing. Het mooie van een biomeiler is dat hij geen geur veroorzaakt. Hij ruikt hooguit naar verse bosgrond.

Mest

De eerste biomeiler in Limburg is die van Luc en Natasja Snijders in Voerendaal. Zij hebben door hun bedrijfsactiviteiten – een akkerbouw- en loonbedrijf en Roosevelt Biomassa – al de nodige zelfgeproduceerde biomassa in huis. De compost die de biomeiler oplevert, gebruiken ze als mest op het land van hun akkerbouwbedrijf.

'De biomeiler maakt bij ons deel uit van een totaalplan', zegt Natasja Snijders. 'Wij wonen in een woning die meer dan honderd jaar oud is. Door de waterslangen van de biomeiler aan te sluiten op de retourslang van onze verwarmingsketel, gaat dit water nu warmer de ketel in, waardoor deze niet zo hard hoeft te branden en dus zuiniger is. Misschien moeten we wel nog een nieuwe ketel aanschaffen.'

Efficiënter

Volgens Snijders moet het opnieuw vullen van de biomeiler in de toekomst efficiënter kunnen. Bovendien wordt bekeken of de waterslangen niet beter verticaal in plaats van horizontaal kunnen worden gelegd.

'Het gaat ons om de warmte en de compost. Vooral het gebruik van organische mest wordt steeds belangrijker in de landbouw. Door de biomeiler is voor ons de biologische cirkel rond.'

Houtchips

Snijders is naast akkerbouw- en loonbedrijf producent van houtachtige biomassa van snoeihout en verwerkt deze tot houtchips voor diverse toepassingen. Van brandstof voor een bio-energiecentrale tot grondstof voor pelletkachels en bouwmaterialen als spaanplaat. Dit gebeurt op de locatie waar wordt gesnoeid. Het snoeisel dat niet bestemd is voor de houtindustrie, verwerkt Snijders tot biomassa.

'De biomeiler is voor ons een nieuwe toepassing. Wij verwerken veertig vrachtwagens biomassa per week. Om een biomeiler te vullen, hebben we twee vrachtwagens nodig. Inmiddels zijn we een week verder, is de biomeiler op temperatuur en kan hij worden aangesloten op de verwarmingsketel.'

230 kubieke meter

De biomeiler omvat 230 kubieke meter biomassa. Stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg (IKL) en Natuurrijk Limburg zijn samen met Stichting Biomeiler in Voerendaal de uitdaging aangegaan om deze eerste Limburgse biomeiler te maken.

Het is tevens een proefopstelling voor Wageningen University & Research, die de werking ervan bestudeert. Hij moet naar verwachting 6 tot 8 kilowatt warmte per uur gaan opleveren, genoeg voor duizend badkuipen warm water per maand.