Grüne Woche is toneel van publiek landbouwdebat

Achtergrond Algemeen René Bouwmeester 26 jan 2019 om 09:51uur

De Grüne Woche, die deze week wordt afgesloten, is niet alleen een consumentenbeurs met een plattelandssausje. Het is ook een ontmoetingsplek voor de internationale agrarische politiek. En steeds sterker is de beurs ook het toneel van het publieke debat over de landbouw.

Wie als gewone burger een bezoek brengt aan de Grüne Woche in Berlijn, maakt kennis met het beste wat de landbouw te bieden heeft. Talloze landen, streken en bedrijven presenteren hun kaas, worst en wijn. Daarnaast belicht de beurs alle aspecten van het landelijke leven; van tuinmeubelen tot barbecues, van toerisme tot jacht.

Achter de schermen van deze beurs vindt echter politiek topoverleg plaats. Tijdens bijeenkomsten ontmoeten zo'n zeventig landbouwministers elkaar. De Duitse landbouwminister Julia Klöckner noemt het evenement in haar speech, tijdens het openingsfeest van de Grüne Woche, niet voor niets het Davos van de landbouw. Daarmee verwijst ze naar de economische top in de Zwitserse plaats. Verder vinden in en om de Grüne Woche talloze informele ontmoetingen plaats tussen belangenbehartigers en politici.

• Lees ook: Schouten aan de Flammkuchen met spek

Harde kritiek

Maar er klinkt ook harde kritiek. Buiten de expositie, in de stad, waren diverse protesten van milieu- en boerenorganisaties. De meeste aandacht ging uit naar een groep van voornamelijk biologische en kleinschalige boeren die met enkele milieuorganisaties optrokken.

Het gaat hier niet om eco versus gangbaar

Julia Klöckner, landbouwminister van Duitsland

Met 171 trekkers trokken ze door de straten om te demonstreren voor een transitie in de agrarische sector en tegen tal van gebruiken in de land- en tuinbouw. Tegen toepassing van glyfosaat, monocultuur, gewasbeschermingsmiddelen, Europese subsidie, agrarische industrie en voor dierenwelzijn. Hun slogan was 'Wir haben es satt', oftewel 'We hebben er genoeg van'.

De rondrit werd afgesloten bij de Brandenburger Tor, waar consumenten zich bij de boeren aansloten. De politie schatte het deelnemersaantal op 12.000, volgens Greenpeace waren het er 35.000. Ingewijden zeggen dat de groep niet eerder zo groot was.

Tegenstelling

De tegenstellingen in de Duitse landbouw spelen bij deze protesten een rol. Enerzijds is er de grootschalige landbouw in het oosten van Duitsland en anderzijds zijn er veel kleinschalige bedrijven in het zuiden. De criticasters stellen dat de 3.300 grootste landbouwbedrijven per jaar een miljard van de in totaal 6,3 miljard euro aan Europese steun ontvangen, tegen 700 miljoen euro voor de 200.000 kleinste boerenbedrijven. Een scheve verhouding, vinden Greenpeace en veel kleine boeren.

Klöckner bestrijdt de tegenstelling tussen arme, ecologisch werkende boeren en grootschalige intensieve bedrijven die alle Europese subsidies zouden binnenhalen. Dat beeld wordt volgens haar ten onrechte door de media neergezet. In een televisie-interview verweet ze de publieke omroep ARD 'zeer, zeer eenzijdige berichtgeving'.

Profiteren van subsidies

In de Berlijnse straten reden trekkers mee van 300 pk die een kwart miljoen euro kosten, benadrukte Klöckner. 'Je kunt echt niet zeggen dat de demonstranten niet profiteren van de landbouwsubsidies.' En een van de organisatoren was een varkenshouder met een bedrijf dat door veel kleinere boeren als 'agrarfabrik' wordt betiteld.

Klöckner relativeerde de tegenstelling binnen de landbouw. 'De gangbare en biologische landbouw kunnen heel goed met elkaar door één deur. De verschillen zijn vaak kleiner dan in de media wordt voorgespiegeld. Daarom houd ik niet van het opplakken van etiketten.'

De landbouwminister sprak van een verhard debat en pleitte voor de dialoog. 'Laten we ervoor zorgen dat openbare discussie meer te maken heeft met actuele kwesties en wetenschappelijke feiten, en minder met partijgerichtheid en beeldspraak die zwart en wit is. Het gaat hier niet om eco versus gangbaar, maar om samen vooruit te gaan voor het algemeen welzijn en toekomstige generaties.'

Verkeerd beeld van landbouw

Volgens Klöckner heeft een deel van de bevolking een verkeerd beeld van de landbouw. 'De landbouw roept nog steeds romantische beelden op. Voor velen is het iets waar ze stiekem naar verlangen. Mensen denken soms dat de boerin vrolijk met de melkbussen over het erf hobbelt. Een idyllische wereld met torenhoge verwachtingen. Mensen willen het liefst vlees eten van een dier dat niet is geslacht.'

Klöckner stelt dat er geen economische en politieke stabiliteit in een land mogelijk is zonder een goede landbouwsector. Ze vindt dat boeren meer waardering verdienen en dat hen niet alle verantwoordelijkheid voor klimaatverandering, insectensterfte en voedselschandalen in de schoenen moet worden geschoven.

De minister kreeg bijval van Joachim Rukwied, voorzitter van het Deutscher Bauernverband. 'Het gaat om het vinden van je weg terug naar de dialoog. We zouden meer met elkaar moeten praten dan over elkaar. Dat is waar de Internationale Grüne Woche voor staat - als een platform voor dialoog. Consumentencontact met boeren, politiek en bedrijfsleven.'

Nederlandse land- en tuinbouw op de Grüne Woche

Nederland heeft een prominente stand op de Grüne Woche. De stand valt onder toezicht van het ministerie van LNV. Bedrijven en organisaties kunnen zich hiervoor melden bij het ministerie. Het ministerie vindt de beurs, van 18 tot 27 januari, een goede gelegenheid om aan de internationale partners te laten zien hoe de Nederlandse landbouw en voedingssector bijdragen aan de maatschappelijke uitdagingen in de wereld. Zo was er dit jaar aandacht voor kringlooplandbouw en technologische ontwikkelingen. De aanwezigheid van landbouwminister Carola Schouten, diverse Tweede Kamerleden en gedeputeerden uit de provincies maken deelname aan de beurs voor bedrijven en belangenorganisaties tot een waardevol netwerkevenement. Tot de deelnemers aan de stand behoorden onder meer het GroentenFruit Huis, de Milieu Federatie Noord-Holland en de Nederlandse Zuivel Organisatie.