'Sjoemelkalf' bleek toch zeldzaam dier

Het fosfaatrechtenstelsel is nog geen maand van kracht of zo’n 7.700 rundveehouders worden door minister Carola Schouten (LNV) beschuldigd van het opzettelijk manipuleren van de I&R-registratie op hun bedrijf. Het ongelooflijke aantal van 2.100 bedrijven wordt door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) op slot gezet.

De affaire wordt gretig opgepakt door de landelijke media. Want nog geen drie maanden na de NRC-publicatie Het Mestcomplot is hier opnieuw ‘bewijs’ dat er in de veehouderij op grote schaal wordt gefraudeerd. Het begrip ‘sjoemelkalf’ is geboren.

‘Wie aan deze fraude meedeed, heeft een enorme verantwoordelijkheid naar de hele sector en zal dat merken’, aldus Schouten.

Geschokte reacties

Vanuit de sector wordt aanvankelijk geschokt gereageerd op de tweede ‘fraudezaak’ in korte tijd. De ophef verleidde LTO-voorzitter Marc Calon ertoe te zeggen dat er binnen de belangenorganisatie geen plaats is voor frauderende boeren.

Bij de informatielijnen van LTO Noord, ZLTO en LLTB komen honderden boze telefoontjes binnen van melkveehouders die niet snappen waarom hun bedrijf verdacht is of op slot staat. Het beeld dat Schouten aanvankelijk schetst van een grootschalige fraude begint te wankelen als het aantal verdachte bedrijven in hoog tempo slinkt.

Kleine fout, grote gevolgen

Al snel blijkt dat een kleine fout in het I&R-systeem grote gevolgen kan hebben. Bij het verkeerd afboeken van een doodgeboren kalf worden alle tweelingen op een bedrijf in het verdachtenbankje geplaatst.

Drie weken na het bekend worden van de I&R-affaire geeft Schouten tekst en uitleg aan de Tweede Kamer. Tijdens het debat draait het vooral om de nauwkeurigheid van de onderzoeksmethode waarop de NVWA zich baseert. Crosschecks tussen bestanden van Rendac en CRV met de I&R-registratie van bedrijven blijken achteraf bezien niet een-op-een mogelijk, moet ook Schouten erkennen.

Excuses voor het in de mond nemen van ‘grootschalige fraude’ blijven uit. De bewindsvrouw stelt dat er wel degelijk onregelmatigheden zijn aangetoond. De registratie moet nauwkeuriger en er starten gesprekken met de sector over aanpassingen en verbeteringen aan het I&R-systeem.

Naheffing van in totaa 2,7 miljoen euro

In oktober komt het ministerie van LNV met een laatste update over de I&R-affaire. Tot dan toe zijn 75 processen-verbaal opgemaakt tegen boeren die worden verdacht van gesjoemel met de registratie van melkkoeien. Wel kregen 1.439 melkveebedrijven een naheffing opgelegd van in totaal 2,7 miljoen euro wegens onregelmatigheden. 337 bedrijven blijken ten onrechte te zijn geblokkeerd.

Begin december volgt een aanscherping van de I&R-registratie. Boeren moeten kalveren eerst oormerken en dan melden. Ook kunnen bestuurlijke boetes direct worden opgelegd. De maatregelen zullen ‘de robuustheid van het I&R-systeem verder ten goede komen’, vindt Schouten. Ze zegt dat registratie mensenwerk blijft en niet 100 procent foutloos is.

• Lees wat er dit jaar allemaal is geschreven over de I&R-affaire

Beweeg door de tijdlijn met uw muis of de pijlen op uw toetsenbord, of door te swipen.