Siberië wordt duurzaam verwarmd

Reportage Limburg René van Zandvoort 21 dec 2018 om 12:31uur

In het Noord-Limburgse tuinbouwgebied Siberië is een biomassa-installatie in aanbouw. Die gaat vanaf juli volgend jaar 16 megawatt per uur leveren, door de verbranding van hout- en snoeiafval uit de regio.

Met de opgewekte energie worden de kassen verwarmd van vier tuinbouwbedrijven in Siberië. Het benodigde leidingnetwerk wordt tegelijk met de bouw van de installatie in de grond gelegd. Het initiatief voor dit eerste warmtecluster in Siberië is van paprikakwekerij Gubbels in Maasbree en TBM Europe in Uden.

Laatstgenoemde exploiteert sinds begin dit jaar al twee identieke biomassa-installaties in Bleiswijk. Op zoek naar een locatie voor de bouw van een derde installatie, stuitte TBM (afkorting van 'The Burning Men') in Maasbree op Erik Gubbels. Gubbels runt een bedrijf voor de teelt van paprika's, met 25 hectare kassen in Maasbree en 4 hectare in Velden.

De biomassa-installatie wordt 10 meter hoog. © Lé Giesen

We hebben straks duurzame alternatieven nodig voor de verwarming van onze kassen

Erik Gubbels, paprikateler in Maasbree

'We hebben met TBM overlegd en zijn er samen uitgekomen. Zij hadden de plannen en zochten afnemers zoals wij. Dat paste mooi bij onze plannen om straks deels zelfvoorzienend te zijn op energiegebied. Samen met vier andere agrarische bedrijven in de omgeving gaan we de warmte en stroom die in de installatie worden opgewekt zelf afnemen en leveren', vertelt Gubbels.

Energieneutraal ondernemen

'We hebben straks namelijk duurzame alternatieven nodig voor de verwarming van onze tuinbouwkassen. Over twintig jaar, maar in elk geval voor 2040, willen we energieneutraal ondernemen. Daarom zijn we met TBM gaan samenwerken toen we hun plannen vernamen voor een derde biomassa-installatie. Zo kunnen we energieneutraal de warmte gaan opwekken die we nodig hebben voor onze paprika's in de kassen.'

Na drie jaar voorbereiding is de bouw van de biomassa-installatie afgelopen zomer begonnen. Die wordt gerealiseerd op grond van Gubbels. De fundering ligt er al. Inmiddels is ook begonnen met het leggen van de buizen van 45 centimeter doorsnede.

Deze gaan de kassen verwarmen van de afnemers die aan het warmtenetwerk worden gekoppeld. Dat zijn naast Gubbels zelf nog drie andere tuinbouwbedrijven in Siberië. Er wordt vanuit de installatie in totaal bijna 4,5 kilometer aan buizen gelegd naar deze bedrijven. Dit gebeurt met twee buizen naast elkaar, een voor de aanvoer en een voor de afvoer van het water dat in de installatie is warmgestookt.

CO2-reductie

Met de opstart van de biomassa-installatie is ook een grote CO2-reductie gemoeid. Deze bedraagt jaarlijks minstens 11.000 ton. De installatie heeft een levensduur van dertig jaar. De contracten voor de afname van energie en warmte zijn vanwege de continuïteit dan ook voor twaalf jaar afgesloten.

De installatie draait op het verbranden van hout- en snoeiafval dat volledig vanuit de omgeving wordt aangeleverd als brandstof. Deze biomassa wordt per vrachtwagen aangevoerd door vaste leveranciers. De inzameling en levering van het lokale snoeihout als brandstof voor de installatie wordt geregeld door TBM, dat daarvoor vaste afspraken heeft gemaakt met leveranciers in de regio. In tegenstelling tot de ovens in Bleiswijk kan de installatie in Maasbree ook houtsnippers verwerken die een maatje grover zijn.

Meer capaciteit

De installatie in Maasbree wordt 10 meter hoog en heeft een vermogen van 16 megawatt per uur. Het buizennetwerk is echter nu al berekend op 30 megawatt, met het oog op de verwachte afnamegroei in de komende jaren. 'Anders zou je dan weer nieuwe buizen moeten gaan bijleggen', zegt Gubbels. 'Er komt ook zeker capaciteit bij, als ons initiatief navolging krijgt en anderen er de voordelen van gaan zien.'

Een van de paprikakassen van Gubbels. © Lé Giesen

In juli 2019 wordt de installatie operationeel en gaat dan meteen op volle kracht draaien. Gubbels reduceert vanaf dan zijn eigen energiekosten door de afname van de warmte uit de biomassa-installatie.

Daarnaast zorgt hij voor de ontwikkeling van een duurzaam energienetwerk voor heel Siberië, door het voor eigen rekening en risico uitrollen van een veel groter buizennetwerk dan in eerste instantie nodig is. Hij hoopt en verwacht dat dit in de toekomst volledig zal worden benut door nieuwe afnemers.

Contracten

Op dit moment zijn er contracten afgesloten met Fortaplant (opkweek van warme, jonge groenteplanten en bewortelen en snijden van zachtfruitstekken), Nature's Green Group (glastuinbouw, teelt van komkommers en trostomaten) en Siberia (teelt van sla- en bladgewassen in een innovatief teeltgotensysteem).

'Het gaat de afnemers vooral om verwarming van hun kassen. Bij deze duurzame samenwerking brengt TBM de ervaring van zijn bestaande installaties in en wij onze expertise', zegt Gubbels.

'Wij gaan ons niet met de bedrijfsvoering van de installatie bemoeien. Schoenmaker, blijf bij je leest. Wel kijken we mee naar eventuele verdere optimalisatie.'

Hoe werkt het?

De biomassa-installatie werkt als volgt. Het hout en snoeiafval wordt vanuit de omgeving aangevoerd door vrachtwagens en in bunkers gestort. Door de verbranding ervan wordt water verhit tot 95 graden. Dit hete water wordt via buizen naar de aangesloten vier bedrijven gepompt die er hun kassen mee verwarmen. De verbranding vindt in twee ketels plaats die een gezamenlijk thermisch vermogen hebben van 14,8 megawatt. Een grote generator zorgt ervoor dat via de turbines stroom wordt opgewekt op basis van de nieuwste technologie. In de hoofdvestiging van TBM in Uden wordt het proces in de installatie gemonitord. De bij de verbranding vrijkomende gassen, bij een temperatuur van 1.000 graden, worden opgevangen en gezuiverd in een aparte rookgasscheider, zodat de overlast voor de omgeving nihil is. De CO2-uitstoot zal in vergelijking met andere, vergelijkbare installaties circa 70 procent lager liggen dan de uitstoot van een aardgasverwarming met dezelfde capaciteit.