Notenteelt past in kringlooplandbouw

'Voorlopig zien we het vooral als hobby. Toch doen we ons best om de teelt, oogst en verwerking van noten zo aan te pakken, dat het op termijn een inkomen oplevert', vertelt Roderik de Vries. Vorige week was er op zijn bedrijf Notengaard Bisschop in het Overijsselse Kallenkote een studiemiddag notenteelt, georganiseerd door Stichting Land & Keuken. Tientallen belangstellenden lieten zich bijpraten over wat er zoal komt kijken bij het telen van noten.

De studiemiddag was een initiatief van Michiel Bussink van stichting Land & Keuken, georganiseerd in samenwerking met Projecten LTO Noord en financieel mede mogelijk gemaakt door provincie Overijssel.

'Noodzakelijke eiwittransitie'

'Walnoten, hazelnoten en tamme kastanjes zijn smakelijke, veelzijdige en gezonde eiwitbronnen', zegt Bussink. 'Ze passen bij de noodzakelijke eiwittransitie waarbij we het gebruik van dierlijke eiwitbronnen verminderen ten gunste van andere eiwitbronnen.'

Volgens Bussink laat de teelt van noten zich prima combineren met andere vormen van landgebruik. 'Op melkveebedrijven kun je bijvoorbeeld perceelsranden benutten voor deze teelt. Op het bedrijf van de Vries zien we dat een notenboomgaard zich prima leent als uitloopruimte voor legkippen.'

Raszuivere moederbomen

Roderik en Paulien de Vries zijn al vijftien jaar bezig met de teelt van walnoten, hazelnoten en enkele tamme kastanjes. Ze hebben 5 hectare grond in gebruik voor de notenteelt. Naast de notengaard heeft Roderik de Vries een hoveniersbedrijf. Hij kweekt zijn jonge bomen zelf. Hij doet dit door middel van enten die afkomstig zijn van raszuivere moederbomen en -struiken. De enten laat hij uitgroeien op onderstammen die hij aankoopt.

Het economisch rendement van de notenteelt is een lastig punt. Bij Notengaard Bisschop moet er nog steeds geld bij. De Vries: 'Als we onze eigen arbeid meerekenen voor 20 euro per uur, dan hebben we de afgelopen vijf jaar 4.000 euro aan kosten gemaakt per hectare. De opbrengsten tot nu tot waren gemiddeld 200 euro per hectare per jaar.'

Hij wil de komende jaren doorgroeien naar een positief saldo. Op dit moment produceren de walnotenbomen gemiddeld 5 kilo verkoopbare opbrengst per boom per jaar. Naar verwachting is dat over enige jaren 15 kilo per boom.

Kosten laag houden

De notenteler probeert de kosten zo laag mogelijk te houden. 'We maken voortdurend afwegingen. Voor de bomen is het bijvoorbeeld gunstig als je de grond eromheen zwart houdt. De boom heeft dan minder last van concurrentie met gras. We doen dat niet, omdat het maken en in stand houden van zwartstroken te veel tijd kost.'

Hij heeft geïnvesteerd in het verbeteren van de teeltresultaten. Zo heeft hij onder meer een ventilator aangeschaft om nachtvorstschade te voorkomen. Ook is er een systeem gekomen voor druppelbevloeiing bij de hazelaars.

Vorig jaar hebben 45 notentelers hun krachten gebundeld in de Nederlandse Notenvereniging. Voorzitter Ton Baltissen constateert dat de afzetmogelijkheden voor notentelers gunstig zijn.

'70.000 hectare walnoten nodig'

'Volgens de voedingsrichtlijn moeten we 15 gram noten per persoon per dag consumeren. Reken je dat om naar de noodzakelijke productie die daarbij hoort, dan zouden we in Nederland 70.000 hectare walnoten nodig hebben. Veel meer dan de paar honderd hectare waarop nu walnoten staan.'

Baltissen stelt vast dat de teelt van noten prima past bij de omslag naar kringlooplandbouw die LNV-minister Carola Schouten voor ogen heeft. 'Met weinig input kun je hoogwaardig voedsel produceren.'

Dat de kostprijs voor het telen van noten in Nederland hoger is dan in veel andere notentelende landen, hoeft volgens Baltissen niet te betekenen dat er geen bestaansrecht is voor Nederlandse telers. 'Er is veel vraag naar lokaal geteelde noten, vooral naar biologisch geteelde noten.'