China in de ban van Afrikaanse varkenspest

Achtergrond Varkens Jos Thelosen 27 sep 2018 om 13:06uur

China is sinds begin augustus in de ban van Afrikaanse varkenspest. De structuur van de bedrijven en de handel zijn risico's voor het verspreiden van het virus. Chinese integraties spinnen garen bij oplopende prijzen door de inlandse honger naar varkensvlees.

China+in+de+ban+van+Afrikaanse+varkenspest

Het systeem van varkens houden in China kan ervoor zorgen dat Afrikaanse varkenspest (AVP) zich als een lopend vuurtje door het land verspreid. Bij backyard farming, goed voor een derde van de Chinese varkensproductie, wordt vaak keukenafval, swill, aan de varkens gevoerd. Ook is het praktijk dat arme boeren zieke dieren toch nog snel in de handel brengen.

Omdat het AVP-virus lang kan overleven in varkensvleesproducten, bestempelt de wereldvoedselorganisatie FAO dat tot de meest waarschijnlijke oorzaak van AVP-verspreiding over grote afstanden en naar andere landen.

Via levende varkens

Een grote risicofactor in Chinese regio's noemt Paul Franssen van Swine Health Consultancy de verspreiding via levende varkens. Franssen vertoeft maandelijks in China om bedrijven van een integratie te begeleiden. 'Het transport naar lokale markten gebeurt meestal met open wagens en schoonmaken en ontsmetten ervan is geen gemeengoed', constateert hij.

De angst is dat het probleem groter is dan gemeld aan de OIE

Paul Franssen, Swine Health Consultancy

Bovendien, geeft Franssen aan, zitten met name in het zuiden van China veel wilde zwijnen die AVP snel kunnen verspreiden, als ze geïnfecteerd raken. Ook de handelsstructuur draagt eraan bij dat het AVP-virus plotsklaps in andere delen van China kan opduiken.

Open vrachtwagens

De varkens gaan in open vrachtwagens naar de slachterij waarbij soms meer dan 1.000 kilometer wordt afgelegd en regelmatig wordt gestopt. Zit er één met AVP geïnfecteerd dier tussen, dan kan een langgerekt smetspoor de ziekte over een gigantische afstand verspreiden. De recent ingestelde transportstop tussen een aantal provincies in Noordoost-China kan dat enigszins beperken.

Arriveert een besmette lading slachtvarkens bij een slachterij, zoals het geval was bij de tweede AVP-uitbraak in China, dan is dat volgens Franssen dramatisch. 'Voordat dan de diagnose AVP is gesteld, kan het virus makkelijk alweer verder zijn verspreid. De angst is dat het probleem in China groter is dan wordt gemeld aan de internationale diergezondheidsorganisatie OIE.'

Doorn in oog

Voor grote professionele ondernemingen is de werkwijze van kleine boeren en handelaren een doorn in het oog. Grote varkensintegraties zijn volgens Hans Lemmens van Pig Farm Consultancy bang voor het binnenhalen van het AVP-virus. Zo bezoekt hij tijdens een adviestrip bij een Chinese klant normaal twee locaties met tienduizenden zeugen. Nu blijft dat beperkt tot één en moet hij strenge regels in acht nemen.

Lemmens brengt verplicht een nacht door in de stad, is aansluitend twee dagen in bedrijfskledij op het quarantainegedeelte van het bedrijf en daarna nog een nacht in het woongedeelte.

Vier keer douchen

'Bij iedere verplaatsing douch ik me. Alleen mijn laptop en smartphone mogen mee. Die worden iedere keer gedesinfecteerd. Ik bezoek dan meestal twee units van duizend zeugen per dag. Ofwel: ik sta vier keer per dag onder de douche.'

De biosecurity op dergelijke grote zeugencomplexen is streng, maar een groot gevaar noemt Lemmens het vele personeel. 'Een van mijn taken is dan ook hen er voortdurend op wijzen dat ze 24/7 alert moeten zijn op het naleven van de hygiëneprotocollen.'

Reinigen en ontsmetten

Grote bedrijven brengen hun biggen en slachtvarkens met eigen vervoersmiddelen naar een afleverruimte bij de openbare weg. Die worden gereinigd en ontsmet, voordat ze weer het bedrijfscomplex oprijden. Voordat dieren geladen mogen worden door transporteurs, moeten die hun wagen ook reinigen en ontsmetten.

'Toch is de schakel na het zeugenbedrijf behoorlijk risicovol', zegt Franssen. 'Biggen waaieren naar alle kanten uit en kunnen op de open vrachtwagens alsnog AVP oppikken. Op vleesvarkensbedrijven in China is qua biosecurity nog veel winst te behalen.'

Varkensprijzen

Met professionaliteit is in tijden van een besmettelijke dierziekte veel te verdienen. De varkensprijzen in Zuid-China stijgen volgens Lemmens weer. 'Dus als een grote varkensintegratie gevrijwaard kan blijven van AVP, dan kan dat commercieel veel voordeel opleveren. Het klinkt niet fraai, maar ook in China gelden de harde economische wetten van de markt.'

Dierenartsen hadden in China nog geen weet van AVP

Ruim zes weken na een internationaal varkensdierenartsencongres (IPVS) werd de eerste uitbraak van Afrikaanse varkenspest in China gemeld. Van 11 tot 14 juni kwamen er naast een afvaardiging van 3.500 Chinezen zo'n 1.500 veterinairen van over de hele wereld naar Chongqing. Thema: Gezonde varkens, gezond varkensvlees. De meest aandacht ging uit naar de aanpak van PRRS, een virus dat in nagenoeg elk land ter wereld impact heeft op de varkenshouderij, en de biosecurity. 'Op dat moment kon nog niemand bevroeden dat het AVP-virus waarschijnlijk al in China circuleerde', zegt Nico Wertenbroek, varkensdierenarts bij Boehringer Ingelheim. 'Extra preventieve hygiënemaatregelen waren er dus niet getroffen. Bovendien is het verspreiden van AVP via mens-menscontact tijdens zo'n congres vrijwel uitgesloten. Geen enkele dierenarts komt met werkkledij rechtstreeks vanuit een varkensstal naar zo'n bijeenkomst.' Wertenbroek merkt op dat daarnaast de reisafstanden lang zijn en iedereen een of meerdere keren is gedoucht. Volgens hem was AVP alleen in de Chinese wandelgangen onderwerp van gesprek.

Recente uitbraken verpesten VIV in Nanjing niet

De recente uitbraken van Afrikaanse varkenspest hebben nauwelijks invloed gehad op de Vakbeurs Intensieve Veehouderij (VIV) China. Die landbouwbeurs heeft gewoon doorgang gevonden van 17 tot en met september in Nanjing, zo'n 400 kilometer ten westen van Shanghai. Volgens Ruwan Berculo, directeur VIV wereldwijd, is dat logisch. 'De VIV is absoluut niet vergelijkbaar met de Landbouwdagen Intensieve Veehouderij of Eurotier. De doelgroep van de VIV is totaal anders en er zijn geen levende dieren op de beurs. Er komen producenten, investeerders, beslissers en beleidsmakers om zaken te doen en kennis uit te wisselen.' Tijdens de VIV China zijn volgens Berculo extra hygiënemaatregelen getroffen. 'We beseffen dat de impact van een besmettelijke dierziekte enorm is voor veesectoren en individuele ondernemers. Toen mond-en-klauwzeer en vogelgriep speelden, is de VIV ook doorgegaan. Dat kost een beperkt aantal bezoekers van met name grotere veehouders.' Berculo vervolgt: 'Maar door mensen bijeen te brengen, kun je het over dergelijke problematieken en een adequate aanpak hebben. Leren van ervaringen van andere nationaliteiten is juist een kans.'