'Hele keten moet zorgen dat boer stappen kan zetten'

Oerlemans vertegenwoordigde op verzoek van LTO Nederland en de Nederlandse Zuivel Organisatie de natuur en milieuorganisaties in de commissie die zich boog over de grondgebondenheid van de melkveehouderij.

We realiseren ons wel degelijk dat veel boeren klem zitten

Natasja Oerlemans, hoofd van de unit Voedsel en Landbouw bij het WNF

Daarnaast ontwikkelde het WNF samen met FrieslandCampina (RFC) de biodiversiteitsmonitor waarmee de 'groene' inspanningen van boeren kunnen worden gemeten.

Wat is voor het WNF belangrijk bij grondgebondenheid?

'Wij zien grondgebondenheid niet als doel, maar als middel om ook andere doelen te bereiken. Een grondgebonden melkveehouderij kan bijdragen aan herstel van de biodiversiteit en het sluiten van kringlopen.

'We hebben in de definitie van grondgebondenheid ook een sterke link gelegd met grasland, want koeien eten gras en kruidenrijk grasland is vanuit biodiversiteitsoogpunt ook beter.

'Daarnaast vindt het WNF dat de melkveehouderij het beste verhaal heeft als koeien gras eten en niet concurreren met menselijk voedsel.'

Hoe verliep die samenwerking in de commissie Grondgebondenheid?

'Het was goed om eens de tijd te nemen om te kijken hoe alle partijen staan in de problematiek rond grondgebondenheid. En uiteindelijk konden we allemaal achter het advies staan.

'Voor de melkveehouderij in Nederland is het gewoon belangrijk om niet die link met de grond te verliezen zoals met de varkens en kippen is gebeurd. En zeker niet uit oogpunt van maatschappelijk draagvlak.

'Ook voor de economische veerkracht is het van belang om meer eigen grond te hebben. Dan wordt je minder afhankelijk van de schommelingen van de veevoederprijzen op de wereldmarkt.'

Waarom bemoeit het WNF zich met de Nederlandse landbouw?

'Wij zijn actief geworden in de Nederlandse landbouw, omdat wij zagen dat de biodiversiteit hier nog steeds achteruit holt. Je ziet dat de melkveehouderij als grootste grondgebruiker van Nederland daarop een grote invloed kan hebben, ook in positieve zin.

'Onze stelling is dat de landbouw een deel van de oplossing moet worden. Maar het moet voor boeren wel uit kunnen. We realiseren ons wel degelijk dat veel boeren klem zitten en ook een ander inkomen nodig hebben als ze zich in gaan zetten voor meer biodiversiteit en minder milieubelasting.'

Nieuwe verdienmodellen, het onderwerp is erg in de mode. Ook in de landbouwvisie van LNV-minister Carola Schouten heeft het een grote rol. Wat is de visie van het WNF hierop?

'Vaak hoor je dan dat de consument in de supermarkt maar meer moet gaan betalen voor een pak melk. Het is prachtig als dat gebeurt, maar 80 procent van de melk gaat de grens over. En kun je van een Chinese consument verwachten dat die gaat investeren in de grutto's en betere bodem in Nederland? Ik denk van niet.

'Onze inzet is dat de hele keten zorgt dat boeren stappen kunnen zetten. En dat betekent dat een bedrijf als RFC, ongeacht hoe dat weer kan worden terugverdiend in de markt, ook die verantwoordelijkheid moet nemen.

'Ook de Rabobank heeft hier een rol. Die zou niet moeten investeren in bedrijven die te veel druk op het milieu leggen en maatschappelijke kosten veroorzaken. Mijn liefste wens is dat we true pricing gaan invoeren, dan worden producten die minder belastend zijn vanzelf goedkoper.'

Welke stappen zijn er al gezet richting dat duurzame verdienmodel?

'Een van de belangrijkste uitdagingen daarbij is hoe je de verbetering van de biodiversiteit meet, want dan kan je boeren ook gaan belonen. Samen met RFC en de Rabobank is daarvoor de biodiversiteitsmonitor ontwikkeld. De volgende stap is dat RFC daarmee de beloning aan boeren kan gaan differentiëren.

'Ik snap dat dit voor boeren heel lastig is, maar ik denk wel dat we in Nederland echt moeten kijken naar wat voor melkveehouderij we hier willen.

'Is dit een land dat zich te dienste stelt van de wereldwijde zuivelmarkt, waar geen plek is voor weidevogels en waar onze boeren tot over hun hoofd overgefinancierd zijn? Of is dat een land met een duurzame veehouderij die een bijdrage levert aan het landschap en mee kan bewegen in zaken als de klimaatadaptatie?'

Hoe gaat dat belonen er in de praktijk uitzien?

'De Rabobank is voornemens om vanaf begin volgend jaar een pilot te starten met melkveehouders die zeer goed scoren op biodiversiteit, natuur en milieu. Die krijgen dan een herfinanciering met een rentekorting. RFC gaat het integreren in de eisen voor de melk met het keurmerk van Stichting Milieukeur.

'Wijzelf hebben de handschoen opgepakt om ook met andere partijen te spreken over het belonen van duurzame prestaties. Denk aan waterschappen die korting geven op heffingen, gemeenten die zich ruimer opstellen bij het verlenen van vergunningen of verpachters die de pacht verlagen.

'De crux van de omslag in de landbouw die wij voorstaan, is dat je gaat kijken hoe je al dat soort beloningen kunt stapelen.

Blijft deze 'groene' manier van belonen exclusief voorbehouden aan RFC en de melkveehouderij?

'We willen dat deze wijze van het meten van biodiversiteit en de koppeling aan belonen voor alle boeren beschikbaar komt. Er is al interesse bij provincies en natuurorganisaties die gronden verpachten. Met de waterschappen gaan we nog in gesprek.'

Aanmelden voor 3 oktober kan nog via www.wnf.nl/boeren-met-natuur.htm.