CO2-uitstoot in Friese Veenweide ongrijpbaar

Niek Bosma constateert dat op het land van biologisch melkveehouder Marten Dijkstra uit Aldeboarn waar een pilot draait met onderwaterdrainage en onder andere Radboud Universiteit de CO2-uitstoot meet.

Doordat het slootwater via de drain infiltreert, zorgt het ervoor dat het grondwaterpeil in de zomer minder uitzakt. De verwachting is dat wanneer het grondwaterpeil water vasthoudt, de CO2-uitstoot afneemt. Maar de CO2 neemt niet af en de bodemdaling ook niet, blijkt uit de eerste resultaten.

Advies

Die bodem daalt door veenoxidatie jaarlijks zo'n 1 centimeter. Volgens modellen is dat de uitstoot van CO2 per 1 centimeter bodemdaling zo'n 22 ton. De eerste resultaten van de pilot in het Friese veenweidegebied stroken met een analyse van International Mire Conservation Group, een club van zevenhonderd experts.

Uit hun onderzoek blijkt ook dat de verwachte CO2-reductie en bodemdaling naar alle waarschijnlijkheid nauwelijks optreedt. IMCG adviseerde eind augustus minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit dan ook de subsidies voor onderwaterdrainage stop te zetten.

Dat vindt Bosma een stap te ver. Positief punt vindt hij dat onderwaterdrainage de grondwaterstand minder uitzakt. 'Deze zomer ging het grondwaterpeil van 60 naar 65 centimeter. Dat is hartstikke goed. Niet alleen voor Marten, maar ook voor de maatschappij.'

Onlogisch

Tweede opvallende resultaat uit de pilot is dat uit monsters in het laboratorium blijkt dat een toplaag van veen uit Gersloot evenveel CO2 uitstoot als klei, . 'Dat hadden we niet verwacht. Dat is onlogisch', geeft Bosma aan. Bosma noemt de eerste resultaten 'slecht nieuws'. 'We krijgen door dat we nog heel veel niet weten. Ondernemers willen een koers uitzetten. Dat moet wel op basis van reële uitgangspunten gebeuren en die zijn er nog niet. Deze proef is 1,5 jaar bezig. Na drie jaar kunnen we pas echt conclusies trekken.'

Zo'n honderd belangstellenden kwamen dinsdag af op de Friese boerenbodem- en waterdag Veenweide. Ze bezochten bij drie agrarische ondernemers pilots met maatregelen om de veenoxidatie en bodemdaling af te remmen. ''Het is een grote uitdaging om de oxidatie te remmen en tevens rendabel te blijven boeren', stelde Wetterskipbestuurder Jan van Weperen.

Grondwater

Dit voorjaar gaan veertien boeren aan de slag met het grondwatergestuurd peilbeheer. Met het afstemmen van peilbeheer op het grondwater hopen de partijen de veenoxidatie te verminderen. En meten aan grondwaterstanden is ook nodig als onderwaterdrainge of putgestuurde drainage wordt aangelegd.

Boeren vragen zich af of dat tijdstip gehaald wordt, want eerst moeten bij de verschillende boeren knelpunten worden opgelost. En daarbij is het Wetterskip aan zet. 'Ik heb er een hard hoofd in zolang het Wetterskip de regie heeft. Alles blijft liggen', is de sombere conclusie van een boer.

Volgens melkveehouder Foppe Hemminga die het project mede begeleidt heeft dat vooral met de enorme werkdruk van het waterschap te maken. Wetterskip-bestuurder Jan van Weperen geeft aan dat sommige zaken een hogere prioriteit hebben dan de knelpunten in het watersysteem rond Aldeboarn . 'De maatregelen die boeren uitvoeren voor de kaderrichtlijn water zijn hoger geplaatst. Dit komt omdat daar POP-gelden voor beschikbaar zijn. Van elke euro kunnen wij twee euro maken. Maar de pilot moet doorgaan.'

Voor zowel boeren als het waterschap is de pilot een kleine revolutie, vindt Hemminga. 'Het peilvak is meer dan 1.000 hectare groot. Dat is groot. Maar dat we kleinere peilvakken krijgen is een heilloze missie.' Van Weperen geeft aan dat dit om kostenredenen niet gebeurt. Maar stelt de waterschapsbestuurder een splitsing van het peilvak moet bespreekbaar zijn. 'Wij moeten ook maatwerk kunnen leveren.'

Dilemma

Tenslotte kaart Hemminga nog een probleem aan. Het Natura 2000-gebied De Deelen is extra gecompliceerd door het hoogteverschil. Het ligt zo'n 60 tot 70 centimeter hoger dan de landbouwgronden eromheen. Veertig jaar geleden vond er tijdens een ruilverkaveling diepontwatering plaats om de landbouw meer kansen te bieden.

'We staan voor een dilemma. Peilverlaging conflicteert met een de Natura 2000-doelstellingen.' Wat moet daar gebeuren, legt Hemminga de aanwezige boeren voor. 'Moeten we de landbouw een andere functie geven bijvoorbeeld met de verbouw van natte teelten? Of moet er weer een ruilverkaveling plaatsvinden door enkele bedrijven uit te plaatsen?' Een van de toehoorders kijkt bedenkelijk. 'Dit is een heel lastige vraag om te beantwoorden.'